Skład fazowy klinkieru portlandzkiego

W poprzednim rozdziale przedstawiono metody obliczania wskaźników liczbowych, oparte na założeniu, że w klinkierze występują tylko cztery wymienione fazy, tj. C„S, C2S i C.,AF lub C2F (program uprawnienia budowlane na komputer). Zwrócono jednak uwagę na to, że założenie to nie jest w pełni słuszne.
Wartości liczbowe omawianych wskaźników, choć cenne dla codziennej praktyki technologicznej, mają tylko znaczenie modelowe.

Rzeczywisty i wystarczająco dokładny obraz fazowego składu klinkieru można uzyskać za pomocą mikroskopii optycznej, tak w świetle przechodzącym, jak i w odbitym. W szczególności jednostronne, polerowane i odpowiednio trawione zgłady (szlify) klinkieru pozwalają w świetle odbitym na rozeznanie, a nawet na ilościowe oznaczanie poszczególnych faz (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
W mikroskopowym obrazie klinkieru w świetle odbitym wyróżniają się dwie zdecydowanie różniące się od siebie i wyraźnie zarysowane fazy krystaliczne, reprezentowane przez elementy stosunkowo duże - rzędu kilkudziesięciu a nawet i stu mikrometrów (uprawnienia budowlane). Fazy te to dwa podstawowe minerały krzemianowe: alit, którego struktura oparta jest na sieci przestrzennej krzemianu trójwapniowego CsS i b e 1 i t, którego główną substancję stanowi krzemian dwuwapniowy C2S.

Kryształy alitu wykształcone są prawie doskonale; poszczególne kryształy tej fazy ograniczone są na szlifie liniami prostymi, przecinającymi się pod wyraźnymi kątami i w płaszczyźnie szlifu (zgładu) mają postać płytek lub tabliczek. Natomiast faza belitowa reprezentowana jest przez elementy krystaliczne o postaci okrągła we j. W świetle przechodzącym alit jest bezbarwny i przeźroczysty, natomiast belit - żółtawy i mniej przeświecający (zmętniony) (program egzamin ustny).

Fazy krzemianowe

Poszczególne elementy obu dobrze wykrystalizowanych faz krzemianowych wtopione są w substancję łączącą, która ściśle wypełnia przestrzenie i stanowi masę lepiej lub gorzej, ale zawsze w sposób trudny do określenia zróżnicowaną i w mniejszym bądź większym stopniu częściowo wykrystalizowaną.

Tą masą jest zestalona faza ciekła. Jest to więc ta część materiału, która przy ogrzewaniu mieszanki surowcowej tworzy łatwo topliwe eutektyki i topi się. Stop zawiera prawie całą ilość znajdujących się w surowcu tlenków A1203 i Fe2Os, znaczną część MgO, Na20, K20 oraz tę ilość CaO, która pozostała po utworzeniu obu krzemianów. Stopiona część materiału w warunkach przemysłowych pozostaje krótko w stanie ciekłym; jest to okres rzędu 20-P30 min (opinie o programie).

Po tym czasie następuje szybkie wymuszone studzenie materiału. Tak więc warunki obróbki termicznej, a także niejednorodność ogrzewanej mieszanki surowcowej nie sprzyjają shomogenizowaniu stopionej części materiału, która zapewne w różnych swych partiach ma różny skład chemiczny, a być może stanowi nawet układ dwóch lub więcej faz ciekłych.
W warunkach wymuszonego schładzania faza ciekła zestala się, przy czym ulega zróżnicowaniu wskutek częściowego wykrystalizowania nowych faz. Jednak stopień wykrystalizowania tej fazy jest niemożliwy do ilościowego ujęcia, zależy bowiem od składu chemicznego ciekłego stopu, od maksymalnej temperatury, jaką osiągnął on przy ogrzewaniu i od warunków chłodzenia (segregator aktów prawnych).

W ostatecznym wyniku stygnięcia fazy ciekłej z tych części klinkieru, w których ta faza zawiera znaczniejsze ilości Fe2Os wydziela się częściowo krystaliczna faza ferrytowa, a reszta zastyga w postaci szkła żelazistego. Z części klinkieru, w której faza ciekła zawiera głównie A1208, wykrystalizuje faza glinianowa CSA, reszta zaś zastyga, dając szkło glinianowe.

Obie wspomniane fazy szkliste (izotropowe) można odróżnić obserwując zgład klinkieru pod mikroskopem w świetle odbitym. Szkło żelaziste jest odporne na trawienie, odbija znaczną część padającego na nie światła. Dlatego w polu widzenia faza ta wyróżnia się w postaci plam jasnych (promocja 3 w 1). Natomiast polerowana i trawiona powierzchnia szkła gli- nianowego odbija padające na nią światło w znacznie mniejszym stopniu i dlatego daje obraz plam ciemniejszych.