Słynne topazy

Duża grupa naturalnych kryształów topazu o masie ponad 60 kg znajduje się w Brytyjskim Muzeum Historii
Naturalnej. W zbiorach tych znajduje się również ciemnoniebieski kryształ o masie 3,6 kg (18X13X5 cm), pochodzący z Brazylii (Marambaia, Minas Gerais) oraz dwa olbrzymie bezbarwne topazy z Brazylii (13 kg) i z Cejlonu (6 kg). Portugalski bezbarwny topaz Braganza ma masę 1680 kr (program uprawnienia budowlane na komputer).

Za największy uchodzi nieprzezroczysty topaz pochodzący z Setersdalen w Norwegii (62 kg).
Turmalin należy do bardzo cenionych kamieni szlachetnych. Odznacza się wyjątkowym bogactwem barw; niekiedy w poszczególnych kryształach występuje rozmaite zabarwienie.
Nazwa turmalin pochodzi od syngaleskiego słowa turamali. Tak nazwano pierwsze turmaliny przywiezione do Europy z Cejlonu.
Własności chemiczne. Skład chemiczny turmalinu jest bardzo złożony (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Jest to boranokrzemian magnezu, żelaza i litu, zawierający ponadto sód, potas, mangan i glin. Magnezowe odmiany turmalinu odmiany chromowe są barwy ciemnozielonej. Turmaliny bogate w pierwiastki alkaliczne są przezroczyste i odznaczają się pięknymi barwami.

Postać. Turmalin tworzy zwykle dobrze wykształcone kryształy należące do układu trygonalnego (uprawnienia budowlane). Poprzeczny przekrój kryształów ma zwykle nieco zaokrąglony zarys trójkątny. Zakończenie słupa stanowią ściany piramid trygonalnych. Na ścianach słupa występuje prążkowanie równoległe do osi głównej. Kryształy są na ogół niewielkie, niekiedy jednak mają długość 20 cm i więcej oraz kilka centymetrów średnicy; wyjątkowo zdarzają się kryształy dochodzące do 3 m długości. Nierzadko turmalin tworzy skupienia pręcikowe, koncentryczno-promieniste (tzw. słońca turmalinowe), igiełkowe lub ziarniste.

Turmalin

Turmalin nie ma łupliwości, często jednak oddziela się poprzecznie do wydłużenia kryształów (program egzamin ustny). Przełam ma muszlowy do nierównego, twardość 7-7,5 w skaLi Mohsa. Gęstość zależnie od składu chemicznego wynosi 3,0-3,2 g/cm5; odmiany zawierające większą ilość żelaza mają większą gęstość. Turmalin ma szklisty połysk, jest przezroczysty do przeświecanego, a przy bardzo intensywnym zabarwieniu staje się niemal nieprzezroczysty.

Współczynniki załamania światła turmalinu w zależności od składu chemicznego wynoszą: nM - 1,648-1,655, ne - 1,625-1,633. Podwójne załamanie światła jest dosyć duże (średnio i 118), a dyspersja wynosi 0,016. Szczególną cechą optyczną turrnalinu jest dychroizm (opinie o programie).
Pod względem rozmaitości barw turmaliny wyróżniają się kamieni szlachetnych. Barwy te związane są z ich zmiennym składem chemicznym. Substancjami barwiącymi są żelazo  i trójwartościowe), mangan, chrom i tytan, także nikiel i lit. Znane są turmaliny czarne, brunatne, szare, żółte, zielone, czerwone, różowe, niebieskie i bezbarwne.

Bogate w żelazo odmiany turmalinu są wyraźnie magnetyczne. Pod wpływem ogrzewania lub studzenia kryształów turmalinu powstają w nich ładunki elektryczne (piroelektryczność), podobnie pod wpływem nacisku lub rozciągania (piezoelektryczność).

Bezbarwne turmaliny są rzadkie, przeważnie mają one odcień czerwonawy, zielonawy lub żółtawy (segregator aktów prawnych). Szczególnie piękną barwą odznaczają się odmiany czerwone od jasno- do ciemnoczerwonych; nieraz mają one barwę różową lub rubinowoczerwoną. Niekiedy barwy turmalinów przechodzą w barwę fioletową, podobną do barwy ametystów. Pospolitsze od nich są turmaliny zielone o rozmaitych odcieniach, od żółtawo do niebieskawo-zielonych.

Wysoko cenione są ciemnozielone turmaliny brazylijskie. Rzadsze od nich odmiany niebieskie mają skalę odcieni od jasno- do ciemnoniebieskich; nieraz są zbliżone do barwy szafirów lub akwamarynów. Pospolitsze są jednak turmaliny barwy szarej i czarnej; czarne turmaliny używane są przeważnie jako ozdoby żałobne (promocja 3 w 1).