Specyficzne warunki środowiska

Niezmiernie rzadki wypadek bigamii ukarano w 1637 r. śmiercią przez ścięcie skazańca mieczem. Mieszkańcy Bogatki i Wiślinki, gdzie skazany przebywał, zobowiązani zostali do pomocy przy przeprowadzeniu egzekucji, a Wiślinka musiała pokryć koszta z tym związane. Prawie nic nie można powiedzieć o żebractwie. Jedyne ukaranie żebraka, o jakim wiemy, wynikało chyba stąd, że symulował on złamanie nogi, podczas gdy w rzeczywistości był młody, całkowicie zdrowy i silny. Ukarany więc został za oszustwo sześcioma tygodniami pracy na wałach, w łańcuchach (program uprawnienia budowlane na komputer).

Specyficzne warunki środowiska geograficznego Żuław, ciągła wspólna praca przy urządzeniach odwadniających użytkowaną ziemię, wytworzyła wśród mieszkańców tego terenu silne więzi sąsiedzkie. Już pobieżna lektura ustawy wiejskiej z 1598 r. przekonuje, że wiele spraw chłopi żuławscy zmuszeni byli rozwiązywać wspólnie. Utrzymywanie w dobrym stanie przede wszystkim wałów wiślanych, naprawa dróg, czyszczenie Motławy i Kłodawy było wspólnym obowiązkiem wykonywanym przez całe wsie (paragraf 1, 7) (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Solidarnie, całą wsią, płacono też dziesięciną proboszczowi, wynagrodzenie dla nauczyciela czy pastucha gminnego (paragraf 16). Wspólnie przeprowadzano pościg za złodziejem bydła lub koni (paragraf 22), utrzymywano podrzutki znalezione w swej wsi (paragraf 21), opłacano honoraria balwierzom za leczenie poranionych w bójkach (paragraf 24). Wymienione czynności, jak też wiele innych, spowodowały, że chłopi żuławscy przejawiali solidarne współdziałanie w wielu innych sprawach swego codziennego życia (uprawnienia budowlane).

Sygnatariusze rozporządzenia

Najdobitniejszym przejawem tego współdziałania było utworzenie i stałe modyfikowanie form samopomocy na wypadek pożarów i innych klęsk elementarnych, złączone z działaniem rozporządzeń przeciwpożarowych. Rozporządzenia te - wbrew swej nazwie - nie miały wyłącznie na celu unormowania spraw związanych z koniecznością trzymania w każdej zagrodzie odpowiedniego sprzętu do gaszenia pożaru. Poszczególne paragrafy rozporządzeń wymieniają wprawdzie rodzaj i liczbę odpowiedniego sprzętu przeciwpożarowego oraz określają warunki, jakim odpowiadać miały kominy i zabudowania w pojedynczych zagrodach chłopskich, punkt ciężkości spoczywał jednak na organizacji ubezpieczeniowej (program egzamin ustny). Sygnatariusze rozporządzenia przeciwpożarowego obowiązani byli solidarnie składać się na odszkodowanie dla pogorzelców. Wydaje się, że działanie kasy ogniowej rozwinęło się na Żuławach Gdańskich najwcześniej na terenie wsi pańszczyźnianych.

Rozporządzenie przeciwpożarowe wydane dla tych wsi w 1605 r. wspomina o istnieniu starszego rozporządzenia. Ustawa wiejska dla tych wsi z 1598 r. nie wspomina nic formach odszkodowania, porusza tylko sprawy związane z bezpieczeństwem przeciwpożarowym i wyposażeniem zagród w odpowiedni sprzęt (opinie o programie). Wydaje się więc, że sprawy odszkodowań normowało wówczas nie znane dziś rozporządzenie wzmiankowane w 1605 r. Część Żuław Gdańskich, a mianowicie wsie wolne, nie korzystały początkowo z utworzonej w sąsiednich wsiach pańszczyźnianych kasy ogniowej. Nic nie mówią na ten temat również wilkierze poszczególnych wsi wolnych, opracowane ogłoszone w końcu XVI i w początkach XVII w (segregator aktów prawnych).

Przykład chłopów ze wsi pańszczyźnianych zachęcił, jak się wydaje, mieszkańców wsi wolnych do powołania w 1622 r. również u siebie takiej kasy. Ciekawe, że w tymże roku ogłoszony został wilkierz dla Stanisławowa, gdzie w paragrafie 16 przewidziano obowiązek udzielenia pomocy materialnej sąsiadom poszkodowanym przez klęski żywiołowe. Najwidoczniej było to dodatkowe ubezpieczenie, ponieważ w tym samym czasie Stanisławowo wraz z innymi wsiami przystąpiło do kasy ogniowej zainicjowanej przez wsie wolne w 1622 r. Widzimy tu resztę wsi gdańskich, podległych Urzędowi Budowlanemu, jak również enklawy szlacheckie i kościelne nie stanowiące własności gdańskiej (promocja 3 w 1).