Spoiny i szczeliny dylatacyjne
Dzieląc budynki na segmenty, całkowicie lub częściowo samodzielne pod względem konstrukcyjnym, pozostawia się zazwyczaj niewielką przerwę w postaci szczeliny powietrznej lub wypełnionej materiałem podatnym, ażeby ruchy tych segmentów mogły odbywać się swobodnie.
Przerwy te w postaci pozostawionej wolnej przestrzeni lub przestrzeni wypełnionej materiałem podatnym, lecz nie zespalającym segmentów konstrukcji, nazywają się szczelinami dylatacyjnymi (program uprawnienia budowlane na komputer).
Natomiast jeżeli segmenty izolacji budowli w celu zabezpieczenia przed przenikaniem cieczy i gazów są złączone za pomocą materiałów podatnych lub specjalnych ustrojów zespalających, to połączenia te nazywają się spoinami dylatacyjnymi.
Spoiny i szczeliny dylatacyjne związane są z rodzajem stosowanych konstrukcji budowlanych.
Zasady stosowania szczelin dylatacyjnych są ogólnie znane konstruktorom i realizacja ich w warunkach powietrzno-suchych nie napotyka na większe trudności. Sprawa znacznie komplikuje się, jeżeli szczeliny dylatacyjne przebiegają przez konstrukcje będące pod działaniem ujemnych warunków atmosferycznych, np. na dachach i tarasach, albo pod działaniem wód użytkowych i ścieków jak, np. na stropach, albo w zbiornikach cieczy lub obiektach budowlanych będących pod ciśnieniem hydrostatycznym, jak np. w fundamentach skrzyniowych budowanych w obrębie wód gruntowych. W tych przypadkach szczeliny dylatacyjne wymagają często szczególnie dokładnego zabezpieczenia przed przenikaniem wody.
Obok groźnego parcia wody w obrębie szczelin dylatacyjnych występuje niekiedy agresywność chemiczna wód gruntowych, atmosferycznych i użytkowych.
Powyższe przyczyny znacznie utrudniają zapewnienie szczelności konstrukcji budowlanych. Spotyka się mało dobrych rozwiązań, zwłaszcza w takich przypadkach, kiedy trzeba uzyskać pełne zabezpieczenie od przenikania cieczy i gazów (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Szczególnie trudne są przypadki stosowania dylatacji w budynkach posadowionych na obszarach szkód górniczych, kiedy szczeliny dylatacyjne mają znaczną grubość, a odkształcenia odbiegają wielokrotnie od obserwowanych w przeciętnych warunkach budowy.
Osobnym zagadnieniem są warunki termiczne, kiedy występują na przemian temperatury wysokie lub niskie, wpływające na zachowanie i trwałość materiałów służących do wykonania spoin dylatacyjnych.
Zagadnienia spoin dylatacyjnych
Do trudnych zagadnień należy również ochrona spoin dylatacyjnych przed szkodliwym działaniem agresywnego ośrodka. Jeżeli dodać do tego znaczne ciśnienie hydrostatyczne cieczy, jak również czasami duży nacisk powodowany ciężarem konstrukcji i przyjąć pod uwagę utrudnioną lub wręcz niemożliwą konserwację spoin dylatacyjnych, wyłania się pełny obraz trudności, które w wielu przypadkach musi pokonać projektant izolacji wodoszczelnej (uprawnienia budowlane).
Jak dotychczas nie znaleziono materiałów uniwersalnych, rozwiązujących w sposób prosty zagadnienia spoin dylatacyjnych. Z tego powodu są one przedmiotem studiów, trwającego wciąż eksperymentowania i wymagają specjalnego projektowania w zależności od rodzaju odkształceń, charakteru budowli i właściwości ośrodka (program egzamin ustny).
Dla wyczerpania całości zagadnienia przerw dylatacyjnych należy wprowadzić pojęcie szwów konstrukcyjnych, które często nazywane są szczelinami dylatacyjnymi.
Do szwów konstrukcyjnych zalicza się wszelkie szwy powstające wskutek przerw w betonowaniu (szwy robocze) lub przy użyciu trwałego spoiwa zespalającego ze sobą poszczególne segmenty budowli w jedną całość (opinie o programie).
Do innych jeszcze szwów konstrukcyjnych można zaliczyć takie rozwiązanie dylatacji, kiedy połączenie dwóch segmentów jest z góry przeznaczone na ewentualne rozerwanie wskutek powstania większych naprężeń.
Poniżej omówiono przypadki stosowania szwów, szczelin i spoin dylatacyjnych z uwzględnieniem zabezpieczeń budowli przed przenikaniem wody (segregator aktów prawnych).
W zależności od spodziewanych odkształceń rozróżniamy następujące rodzaje przerw dylatacyjnych:
- szwy bezszczelinowe,
- szczeliny i spoiny dla ruchów poziomych,
- szczeliny i spoiny dla ruchów pionowych,
- szczeliny i spoiny dla ruchów trójkierunkowych (promocja 3 w 1)..
