Sprężenie poprzeczne

Sprężenie poprzeczne stosuje się powszechnie przy kominach ceglanych za pomocą obręczy stalowych ściąganych śrubami w klamrach. W kominach żelbetowych staramy się z innych względów chronić ścianę trzonu przed wysoką temperaturą za pomocą wykładziny oraz izolacji i zastosowanie sprężenia nie wyeliminowałoby konieczności zastosowania tej ochrony. Być może, że w przyszłości, gdy lepiej poznana zostanie technologia betonów odpornych na wysokie temperatury i agresję chemiczną, sprężenie takie będzie stosowane częściej (program uprawnienia budowlane na komputer).

Próby stosowania sprężania kominów prowadzono za granicą, a również i w Polsce. W r. 1955 w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie opracowano (Z. Wiśniewski) projekt sprężonego komina z kręgów betonowych, o wysokości 20 m i średnicy zewnętrznej 114 cm. Kręgi o grubości
3,5 cm, wysokości 70 cm i ciężarze 320 kG sprężone są pięcioma kablami 12 5 zakotwionymi w cokole i głowicy komina (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Cokół, również z kręgów betonowych o grubości 12 cm, sprężony jest dalszymi pięcioma kablami z fundamentem, który stanowi ruszt belek, oparty na poduszkach betonowych.

Wszystkie prefabrykaty (46 sztuk w 8 typach) spręża się na terenie budowy, a następnie podnosi za pomocą dźwigu i ustawia na fundamencie w sposób analogiczny do stosowanego przy masztach. Po ustawieniu komina spręża się kable łączące trzon z fundamentem oraz wykonuje się wykładzinę i izolację wewnętrzną z rusztowania opuszczonego z głowicy. Ciężar całego komina wysokości 20 m wynosi bez fundamentu 30 T.

Autor projektu sugeruje seryjną produkcję prefabrykatów oraz możliwość stosowana tego typu kominów także przy większych wysokościach, szczególnie tam gdzie istnieją trudne warunki posadowienia i małe naprężenia dopuszczalne na grunt. W tych warunkach kominy sprężane są - wg obliczeń autora - tańsze od ceglanych (uprawnienia budowlane).
Pewne zastrzeżenia budzi jednak kwestia korozji betonu (mała grubość ścian), a porównanie efektywnych kosztów z żelbetowym cylindrycznym kominem monolitycznym, wykonanym w ślizgu, wypada na korzyść tego ostatniego.

Kominy sprężone

Kominy sprężone nie znalazły w Polsce dotąd zastosowania, a prawdopodobnie i w przyszłości będą się opłacać tylko w wyjątkowych warunkach. Kwestia zastosowania sprężenia w budowie kominów jest jednak nadal sprawą otwartą, a szczególnie dużo do zrobienia jest przy konstrukcji fundamentów, w których olbrzymie masy betonu można przy zastosowaniu sprężenia poważnie zredukować (program egzamin ustny).
Przypadki konieczności zwiększenia wysokości komina zachodzą wtedy, gdy ciąg komina musi być zwiększony wskutek np. dołączenia nowych agregatów, lub zmiany warunków pracy urządzeń technologicznych (np. włączenie odpylaczy, które zwiększają opory ciągu), albo też dotychczasowa wysokość okazuje się za mała, ze względu na zbyt intensywne zapylanie okolicy.

Przypadki te zachodzą przede wszystkim przy kominach o mniejszych wymiarach (opinie o programie). Nadbudowa wymaga przygotowania odpowiedniej dokumentacji i oczywiście wyłączenia komina z eksploatacji. W obliczeniu nąleży sprawdzić przekroje części dolnej komina na zwiększone obciążenie oraz sprawdzić naprężenia na grunt i naprężenie w fundamencie. Sprawdzenie to powinno wykazać spełnienie warunków normowych. Część nadbudowywana komina może być wykonana z cegły kominówki lub z żelbetu. W obu przypadkach należy usunąć starą głowicę i przygotować połączenie przez oczyszczenie łączników (pręty stalowe), a następnie wykonać część nadbudowywaną wg sposobów stosowanych przy wznoszeniu nowych kominów (segregator aktów prawnych).

Konieczność wzmocnienia istniejących kominów może być wywołana uszkodzeniami komina (spękania wytrzymałościowo-termiczne, uszkodzenia wojenne itp.), lub zwiększeniem obciążeń komina (podwyższenia, umieszczenia dodatkowych ciężarów np. zbiorników wodnych itp.).
Spękania natury wytrzymałościowej (rysy poziome i ukośne) są groźnym zjawiskiem, które poprzedza powstanie stanu granicznego konstrukcji.

Rysy termiczne (pionowe) nie są niebezpieczne, gdy nie przekraczają rozwarcia 0,2 mm, nie są głębokie (nie sięgają do zbrojenia) oraz nie są rozmieszczone zbyt gęsto (np. najwyżej 3 rysy na metr obwodu) (promocja 3 w 1).