Substancjalna księżycowość

Istota, która jest w rzeczy pierwsza, umożliwia relacje. Myśląc w takich właśnie kategoriach, możemy zapytać: „Czy przed i po napisaniu przez Beethovena sonaty nie jest to ciągle ten sam księżyc - ten, który jemu umożliwił napisanie sonaty, komuś innemu skonstruowanie rakiety albo chodzenie we śnie?” Jest księżyc - i może być księżycem, bo wokół niego są rzeczy inne, które go otaczają - to znaczy: dzielą z nim przestrzeń tego świata. Jest księżyc - i Beethoven pisze sonatę, która żywi się tym. czym jest księżyc, powtarza go na swój sposób i powtarzając wzbogaca o siebie samą jako sonatę księżycową (program uprawnienia budowlane na komputer).

Jest księżyc i ktoś inny konstruuje pojazd, który pozwala się zbliżyć do księżyca, albo chodzi po dachach - i odkąd jest ten pojazd czy lunatyczne wędrówki, księżyc jest nieco inny, jest bliższy, jest bardziej w zasięgu ręki, jest bardziej tutejszy i nasz - ale przecież wciąż ten sam i (sam w sobie) taki sam. „Gdyby nie było sonaty, byłby księżycem. Teraz jest księżycem, dzięki któremu ktoś napisał sonatę.” Coś się zmieniło, ale zmiana nie dotyka istoty księżyca, bo istota jest dana pierwotnie, przed wszystkimi relacjami. Ja jednak jako niepoprawny intrygant przeciw oczywistościom zdrowego rozsądku muszę zapytać: komu lub czemu była dana pierwotnie i przed wszystkimi relacjami istota księżyca (program uprawnienia budowlane na komputer)?

W ramach tej zdroworozsądkowej ontologii odpowiedź musi brzmieć: samemu księżycowi. Dana czemuś istota księżyca czyni to coś księżycem. Księżyc jest księżycem, ponieważ została mu dana istota księżyca: jego substancjalna księżycowość. mocą której teraz może budzić różne pomniejsze księżycowości: księżycowość księżycowej sonaty, księżycowość księżycowej rakiety, księżycowość lunatycznej (czyli księżycowej) wędrówki i tak dalej bez końca (uprawnienia budowlane). Czy jednak to, że (gotowa, istotna i decydująca) księżycowość jest dana najpierw samemu księżycowi, czegoś nam nie przypomina? Czy nie wracamy tu nagle bocznymi albo tylnymi drzwiami do tego absurdalnego świata, w którym tylko sam księżyc miałby już być księżycem (program egzamin ustny)?

Księżycowość

Taka mieszana ontologia (substancjalno-relacjonalna) nie jest wcale zła. Ona się do wielu rzeczy nadaje - nadaje się zwłaszcza do tak zwanego obiektywnego rozumienia i porządkowania świata. Trzeba jednak wiedzieć o tej dziwnej i strasznej otchłani, która się za nią otwiera: o świecie. w którym nic już nie jest możliwe, bo wszystko jest gotowe (opinie o programie). (Zdaje się. że i o tym mówi Leszek Kołakowski w małej książeczce Horror metaphysicus.)

To nie znaczy, że trzeba ten sposób myślenia porzucić albo uznać za mniej wartościowy; to nie znaczy też bynajmniej, że nie pozwala on na rzeczy i słowa prawdziwe i piękne; trzeba tylko - powtórzę - wiedzieć o tej otchłani, a jeszcze bardziej o tym, że można też patrzeć i widzieć, i wierzyć, i mieć nadzieję inaczej. Dlatego właśnie proponuję (nie tylko ja sam!) coś, co zdrowemu rozsądkowi wydaje się takie dziwne do przyjęcia: zrezygnowanie z przekonania, że istota księżyca, jego księżycowość jest mu dana zanim on wejdzie w jakiekolwiek relacje (segregator aktów prawnych). Bo przecież nie ma komu być dana i nie ma czemu być dana. Istota księżyca nie może być dana księżycowi, bo zanim ona zostanie dana, nie ma księżyca, a kiedy zostaje dana, księżyc nie jest księżycem sam, ale właśnie z tym, co mu daje jego księżycowość.

Każda rzecz jest przyjmowaniem siebie od nie-siebie, od innego, tak jak księżyc jest przyjmowaniem księżycowości od innego. Co jest tym innym? Wszystko: Bóg. niebo, ziemia, ty i ja. Każda rzecz i każda osoba na swój sposób, każda inaczej - ale naprawdę każda. Oczywiście można powiedzieć, że księżycowości nie dał księżycowi dopiero Beethoven piszący sonatę, bowiem księżyc, który ma swoją księżycowość od innych, podzielił się nią z Beethovenem - ale kiedy się podzielił, otrzymał od Beethovena coś, czego od nikogo dotąd nie miał. co mógł otrzymać tylko od Beethovena: sonatę, która jest księżycowa (promocja 3 w 1).