Szczeliny podłużne

W stosunku do układu szczelin poprzecznych przy budowie nawierzchni betonowych polskie przepisy ustalają, że następujące po sobie kolejno szczeliny mogą być rozłożone w różnych lub równych odstępach w ramach przyjętego zakresu rozmieszczania szczelin (program uprawnienia budowlane na komputer). Niezależnie od tego trzeba stosować szczeliny w bezpośrednim sąsiedztwie przepustów i przyczółków mostowych oraz między odcinkami betonowania, jeżeli przerwa w pracy jest dłuższa niż półtorej godziny, oraz na początkach i końcach krzywizn w planie.

Teoretycznie ze względu na skurcz oraz rozszerzalność płyt betonowych szczelin podłużnych w nawierzchni betonowej można by nie stosować, gdyż szerokość nawierzchni z reguły nie przekracza przyjętych odległości między szczelinami poprzecznymi.
Doświadczenia jednak wykazały, że w nawierzchniach betonowych o szerokości płyty powyżej 5 m, wykonanych bez szczeliny podłużnej, powstawały zawsze w pobliżu osi rysy i pęknięcia naturalne o nieregularnych liniach przebiegu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Rysy i pęknięcia podłużne są niebezpieczne, gdyż zwykle powodują wzajemne rozsuwanie się pękniętych płyt w kierunku poboczy drogi, wskutek czego rysa z biegiem czasu stale powiększa się.
Z tych względów przyjęto powszechnie za zasadę wykonywanie szczeliny podłużnej w przypadkach, jeżeli szerokość płyt jest równa lub większa niż
- m. W jezdniach o dwóch lub więcej pasach ruchu szczeliny podłużne stosuje się jako linie podziału poszczególnych pasów ruchu (uprawnienia budowlane).
Polskie przepisy nakazują dzielenie nawierzchni szczelinami podłużnymi na pasy szerokości nie większej niż 5 m i oddzielanie ich od krawężników lub opasek szczelinami dylatacyjnymi.
W celu uniemożliwienia zarówno poziomego, jak i pionowego przemieszczania się płyt, położonych po obu stronach szczeliny podłużnej, łączy się je ze sobą za pomocą kotwi umieszczonych poprzecznie do szczeliny. Haki te (kotwy) według przepisów wykonuje się z prętów stalowych o średnicy 16-20mm i długości 100-M20 cm (program egzamin ustny).

Przy betonowaniu nawierzchni od razu na całej szerokości jezdni szczelinę podłużną można wykonać jako dylatacyjną lub kontrakcyjną, przy betonowaniu zaś na połowie szerokości najlepiej wykonywać szczelinę podłużną jako stykową.

Rozmieszczenie szczelin

Rozmieszczenie szczelin na placach i skrzyżowaniach (opinie o programie). Na placach oraz skrzyżowaniach dróg i ulic o nawierzchni betonowej należy stosować odpowiedni układ szczelin, biorąc pod uwagę następujące wymagania:
- w punktach przecinania się szczelin mogą znajdować się naroża najwyżej tylko czterech płyt,
- kąt między dwiema przecinającymi się szczelinami powinien być równy 90°, a kąt załamania szczeliny nie może być mniejszy od 90°,
- najmniejsza odległość między dwiema nie przecinającymi się krawędziami danej płyty nie może być mniejsza niż 1 m,
- układ szczelin w obrębie głównego kierunku jazdy powinien być w zasadzie taki, jak na odcinkach drogi lub ulicy poza placem czy skrzyżowaniem,
- wszystkie szczeliny w obrębie placu lub skrzyżowania powinny być wykonane jako dylatacyjne, niezależnie od rodzaju podłoża nawierzchni,
- powierzchnie płyt nie powinny być większe niż 40 m*, a długość krawędzi nie większa od 8 m.
Wzmacnianie szczelin. W czasie eksploatacji nawierzchni betonowej można zaobserwować zjawisko uginania się płyt przy szczelinach dylatacyjnych pod wpływem obciążenia ruchomego (segregator aktów prawnych).
W celu przeciwdziałania temu ugięciu płyt stosuje się następujące wzmocnienia szczelin:
- zazębianie płyt na tzw. pióro i wpust,
- dyblowanie,
- podpieranie płyt progami.

Niezależnie od wymienionych trzech sposobów wzmacniania szczelin istnieją możliwości stosowania wzmocnień kombinowanych, złożonych z trzech wyżej wymienionych.
Zazębianie płyt ogranicza w znacznym stopniu pionowe przesuwanie się płyt względem siebie, przy czym pod wpływem obciążenia następuje współpraca dwóch sąsiednich płyt.
Powyższe rozwiązanie powoduje trudności organizacyjne i dodatkowe koszty wykonawstwa (promocja 3 w 1).