Szkielet żelazny

Pierwsze próby konstruowania zeskładów żelbetowych przypadają na początek drugiej połowy XIX wieku. I tak na wystawie paryskiej w r. 1855 znajdujemy, skonstruowaną przez Lambot’a, łódź żelbetową. W patencie, który Lambot w roku tym uzyskał na konstrukcje swego pomysłu, jest wzmianka zarazem o dźwigarach i słupach żelbetowych. Konstrukcje tego rodzaju jak stropy, sklepienia i rury wykonywał od r. 1860 Fr. Coignet, który już w r. 1861 uzyskał swój pierwszy patent (program uprawnienia budowlane na komputer).

Za właściwego twórcę i wynalazcę konstrukcyjno żelbetowych uważany bywa powszechnie Józef Monnier. Początkowo właściciel zakładu ogrodniczego w Paryżu, w r. 1867 uzyskał pierwszy patent na wyrabianie wazonów z cementu, przy użyciu wkładek żelaznych (program uprawnienia budowlane na ANDROID). W latach następnych chroni patentem swego pomysłu rury, zbiorniki, płyty, mosty, schody itp. Jakkolwiek ślady konstrukcyjno żelbetowych pojawiły się już wcześniej, to jednak Monnier pierwszy poświęcił się nowemu rodzajowi budownictwa wytrwale i skutecznie. Monnier wykonywał swoje pomysły na zasadzie czysto praktycznej, uważając szkielet żelazny jako potrzebny do nadania i utrwalenia ogólnego kształtu budowli; wskutek nieświadomości względy statyczne nie odgrywały w jego konstrukcjach żadnej roli (uprawnienia budowlane).

W r. 1884 zakupiły patent Monniera firmy niemieckie, które, zwłaszcza przy współudziale Wayssa, rozpowszechniły ten rodzaj budownictwa w Niemczech; przez wykonywanie doświadczeń uzyskano nawet pewne wskazówki co do rozmieszczania wkładek (program egzamin ustny).

Ważnym etapem w rozwoju żelbetnictwa był pomysł M elana, który w r. 1892 uzyskał patent na stropy i mosty swego systemu. Wkładki żelazne tych zeskładów stanowią jednolite dźwigary walcowane lub żelazne belki kratowe. System Melana, wskutek inicjatywy Empergera, rozpowszechnił się w niebywały sposób w Ameryce północnej, gdzie wykonano około 5000 mostów tego typu, nawet o znacznych rozpiętościach, bo dochodzących do 40 m i wyżej (opinie o programie).

Pewne zastosowanie w Niemczech i w Austrii znalazł sposób budowy mostów żelbetowych systemu Moliera z żebrami o zmiennej wysokości i systemu Visintin i ego, jako naśladownictwo żelaznych mostów kratowych.

Belki żebrowe

Epokowe znaczenie w rozwoju żelbetnictwa miały budowle, które po r. 1890 wykonywał, a na światowej wystawie w Paryżu w r. 1900 szerszemu ogółowi przedstawił Fr. Hennebique. Główną cechą jego sposobu konstruowania był monolityczny charakter całej budowli. Po raz pierwszy użył Hennebique w racjonalny sposób zastosowanych belek żebrowych, które odtąd, obok płyt, stanowią zasadniczy element konstrukcyjny (segregator aktów prawnych). Nad podporami belek ciągłych przeprowadzał Hennebique pręty, uzyskane przez ukośne odgięcie wkładek dolnych, a podobnie stosował wkładki ukośne w pobliżu podpór belek wolnopodpartych, co zgadza się z zasadami dzisiejszej teorii. W belkach żebrowych spotykamy też po raz pierwszy strzemiona, wykonywane początkowo z prętów płaskich.

System Hennebique’a rozpowszechnił się od tego czasu w Europie i poza Europą. Z postępem teorji i z rozwojem metod doświadczalnych nowy ten sposób konstruowania uległ stopniowo wydoskonaleniu, tracąc szablonowe formy systemu, przy zachowaniu zasadniczych elementów, przyjętych przez Hennebique’a.

U nas system Hennebique’a na większą skalę wprowadziła firma J. Sosnowski i A. Zachariewicz, wykonawszy, w przeciągu lat dziesięciu przed wojną światową, oprócz znacznej ilości budowli lądowych i wodnych, z górą 200 mostów żelbetowych. Konstrukcja zespołów żelbetowych wyprzedziła znacznie teorię (promocja 3 w 1).

Pierwszą, przybliżoną, w dzisiejszem pojęciu błędną teorję belek żelbetowych podał M. Koenen w r. 1886. Przyjął on mianowicie położenie osi obojętnej w połowie wysokości przekroju płytowego, a rozkład natężeń według prostej z pominięciem ciągnień betonu poniżej osi obojętnej. Ten sposób obliczania, mimo błędnego założenia, utrzymał się, z powodu prostoty rachunku, prawie do r. 1900.