Szkło i plastik

W zależności od rodzaju i barwy badanego kamienia należy posługiwać się odpowiednią tabelą i przeprowadzać kolejno następujące badania.
Badanie I - wstępna obserwacja dokładnie oczyszczonego kamienia okiem nieuzbrojonym lub za pomocą lupy o niewielkim powiększeniu. Badanie wstępne umożliwia niekiedy doświadczonemu znawcy kamieni określenie rodzaju kamienia (program uprawnienia budowlane na komputer).

Dokładna obserwacja rodzaju barwy i jej odcieni, które niekiedy mogą być odmienne w różnych częściach kamienia, stopnia przezroczystości oraz dyspersji, współczynników załamania światła i dwójłomności umożliwia wykrycie dubletów, trypletów lub imitacji z barwnym podkładem. Już nawet w czasie badania wstępnego można rozpoznać imitację z plastyku i szkła. Stwierdzenie dużej dyspersji, podwójnego obrazu tylnych krawędzi, połysku diamentowego lub też innych, rzadziej występujących cech może być nieraz podstawą do bezbłędnego określenia kamienia szlachetnego (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Tak np. stwierdzenie bardzo silnego podwójnego załamania światła pozwala wyeliminować większość kamieni znajdujących się na danej liście i przyspieszyć dokładne określenie badanego kamienia.

Badanie II - obserwacja wnętrza kamienia pod mikroskopem lub przez silną lupę przy zastosowaniu 30- do 60-krotnego, a w razie potrzeby większego powiększenia (uprawnienia budowlane). Pozwala to na zbadanie zawartych inkluzji i innych szczegółów budowy wewnętrzne (linii wzrostu), które są nieraz charakterystyczne dla kamieni naturalnych lub sztucznych. W ten sposób możne wykryć wiele imitacji albo też stwierdzić, czy kamień jest prawdziwy. Jeżeli np. badany kamień zawiera okrągławe banieczki, zakrzywione smugi lub strefy barwne, a równocześnie występuje wyraźne, silne podwójne załamanie światła, ujawnione przez podwójny obraz tylnych krawędzi kamienia, jest to syntetyczny korund (rubin lub szafir) lub syntetyczny rutyl, ponieważ jedynie kamienie, zawierające charakterystyczne inkluzje (wrostki), łamią silnie światło (program egzamin ustny).

Spinel lub granaty

Zaobserwowanie podwójnych zarysów tylnych krawędzi kamienia stanowi dowód jego silnej dwójłomności i nie wymaga już dalszego badania tej własności.
Badanie III, tzw. imersyjne - zanurzenie kamienia w cieczy o zbliżonym współczynniku załamania światła, co w łatwy sposób umożliwia wykrycie dubletów lub trypletów, które składają się z dwóch lub trzech części o różnych współczynnikach załamana światła. W niektórych przypadkach, jeżeli już wstępne badanie wyeliminowało obecność dubletów lub trypletów, badanie imersyjne staje się zbędne i przechodzi się do badania następnego.

Badanie IV - stwierdzenie, czy obserwowany kamień załamuje światło pojedynczo czy podwójnie (opinie o programie). Używa się do tego celu polaryskopu lub mikroskopu polaryzacyjnego. Podwójne załamanie światła można określić za pomocą refraktometru, co od razu zmniejsza liczbę kamieni, które można brać pod uwagę, a nieraz w sposób niezawodny prowadzi do identyfikacji kamienia badanego. Badając załamanie światła minerałów można wydzielić wśród nich cztery grupy: naturalne o pojedynczym i podwójnym załamaniu światła oraz sztuczne o podobnych własnościach (segregator aktów prawnych).

W ten sposób pierwotna liczba dwudziestu kilku kamieni, które mogą występować na liście w danej grupie, zmniejsza się do około jednej czwartej. Stwierdzenie, że w badanym kamieniu występuje pojedyncze załamanie światła świadczy, że kamień ten jest ciałem bezpostaciowym, jak np. opal, lub też należącym do układu regularnego, jak np. diament, spinel lub granaty (promocja 3 w 1).

Jeżeli po eliminacji w badanej grupie kamieni pozostaną kamienie naturalne, podwójnie załamujące światło, bada się ich pleochroizm za pomocą dychroskopu lub polaryskopu; niejeden bowiem z minerałów podwójnie załamujących światło ma tę charakterystyczną własność, która pozwala nieraz na jego niezawodne rozpoznanie.