Typowy piaskowiec ciężkowicki

Piaskowce inoceramowe eksploatowane są w licznych kamieniołomach (zwłaszcza w dwóch oddalonych od siebie okręgach w przemyskim i w okolicach Mszany Dolnej nad Rabą); duży kamieniołom w Stradomce w okolicy Bochni. Ze względu na moc i zwięzłość nadają się do celów drogowych (kamień łamany, tłuczeń drogowy i kolejowy), nawet na drobny bruk; stosowane są niekiedy także do innych celów, np. do murów oporowych, podmurówek i regulacji rzek (program uprawnienia budowlane na komputer).

Stanowią one jeden z najważniejszych piaskowcowych utworów Karpat środkowych; pod względem wieku geologicznego odnosi się je do najstarszego trzeciorzędu (dolny eocen). Nie tworzą one stałego poziomu geologicznego, lecz występują w postaci soczewkowatych lokalnych wtrąceń, miejscami zupełnie zanikających, nabrzmiewających lub dzielących się na kilka nad sobą leżących gniazd (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Z petrograficznego punktu widzenia kompleks składa się z szarawych, zielonkawych lub czerwonawych łupków i iłów łupkowatych z cienkowarstwowymi piaskowcami. Nazwa pochodzi od miasteczka Ciężkowic, w okolicach którego utwory te występują obficie w sposób typowy. Występowanie kompleksu trzyma się przeważnie brzeżnych stref środkowego odcinka Karpat, zanika w kierunku wschodnim w okolicach Rzeszowa, Przemyśla, Sanoka; w odcinkach zachodnich pojawia się miejscami w głębszych strefach karpackich w odmiennych jednostkach tektonicznych (np. strefie magurskiej) (uprawnienia budowlane).

Typowy piaskowiec ciężkowicki, tworzący niestałe gniazda grubości niekiedy ponad 100 m, jest bardzo gruboławicowy (grubości do 30 m), wskutek poprzecznych spękań podzielony na wielkie bloki. Ziarno nierówne i grube, często z przejściami do zlepieńców lub z oddzielnymi ich wkładkami, spoiwo skąpe, przeważnie ilaste, słabo wapienne lub bezwapienne, niekiedy nieco skrzemieniate. W stanie świeżym skała ma barwę jasnoszarą z odcieniem żółtawym, skorupy zwietrzałe - rdzawożółte. Mała ilość spoiwa czyni skałę silnie porowatą, nasiąkliwą; odmiany gruboziarniste łatwo wietrzeją na gruby piasek, eksploatowany miejscami w kopalniach piasku (np. w okolicach Krosna) (program egzamin ustny).

Wygląd zewnętrzny

Wygląd zewnętrzny i właściwości petrograficzne przypominają piaskowiec istebniański (z którym był identyfikowany przez wielu geologów). Zwięzłe odmiany piaskowca eksploatowane są do różnych celów budowlanych i drogowych, zwłaszcza w kamieniołomach w okolicach Ciężkowic, Jasła. Krosna (Odrzykoń), Iwonicza, w Makowie Podhalańskim, Ostruszy i w Kowalowym koło Jasła (opinie o programie).

Ten typ piaskowców występuje w charakterystycznym kompleksie fliszowym, zwanym łupkami meniłitowymi, zaliczanym do górnego eocenu lub do dolnego oligocenu. Należą tu przede wszystkim liściaste brunatnawoczarniawe łupki, w spągu których występują charakterystyczne krzemienie warstwowane, czyli rogowce (tzw. menility); bardzo twarde, miejscami eksploatowane na małą skalę, na lokalne potrzeby drogowe. W łupkach tych w pewnych okolicach występują wtrącenia piaskowców kliwskich (niekiedy gruboławicowe).

Piaskowce te są drobnoziarniste, jasno zabarwione, z małą ilością spoiwa krzemionkowego. Dość równy i spokojny cios ułatwia ich obróbkę; nadają się przeto do różnych celów budowlanych i na pomniki. Piaskowce kliwskie znalazły zastosowanie przy budowie wielu mostów i budynków okolic Krosna; kamieniołomy znajdują się głównie w okręgu krośnieńskim (segregator aktów prawnych).

Należą one do olbrzymiego kompleksu, przekraczającego niekiedy 1200 m miąższości, który pod względem wieku geologicznego jest najmłodszy ze wszystkich karpackich formacji fliszowych (ol.igocen). Rozprzestrzenia się na południe od poprzednich kompleksów, tj. z dala od północnych krawędzi Karpat, w obrębie tzw. depresji śródkarpackiej, rozciągającej się prawie wzdłuż całego łańcucha, a w odcinku wschodnim sięga granicy czechosłowackiej. Od odcinka środkowego na zachód ograniczają go od południa nasuwające się utwory fliszowe kompleksu magurskiego. Kompleks krośnieński wykazuje monotonię składu petrograficznego: są to niezliczone naprzemianległe ławice piaskowców i łupków piaszczysto-marglisto-ilastych; w obszarze najsilniejszego rozwoju kompleksu można wyróżnić 3 piętra (promocja 3 w 1).