Uszczelnienia dylatacji

Uszczelnienia dylatacji, usytuowane zawsze od strony górnej wody, mają bardzo różnorodną formę. Ogólnie każdy typ uszczelnienia powinien zapewnić swobodne przemieszczenie sąsiadujących ze sobą sekcji (program uprawnienia budowlane na komputer). Zasadniczymi elementami takich uszczelnień są:

a) wkładki z blach miedzianych lub z nierdzewnej stali grubości 2-3 mm, albo z taśm gumowych o specjalnej formie i odpowiednio dobranym składzie zapewniającym trwałość materiału;

b) szybiki wypełnione asfaltem ze specjalnymi urządzeniami umożliwiającymi podgrzanie asfaltu oraz uzupełnienie ubytków.

Podgrzewanie to osiąga się za pomocą grzejników elektrycznych (grzejnik stanowi drut umieszczony w szybiku na całej jego wysokości) lub gorącej wody albo pary, przepuszczanej rurami wewnątrz szybiku (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Uszczelnienie umieszcza się w odległości 0,5-2,0 m od ściany odwodnej. Na samej ścianie na linii przecięcia się szczeliny dylatacyjnej z płaszczyzną ściany odwodnej daje się nieraz dodatkowe uszczelnienie w postaci płyt lub innych elementów żelbetowych.
Ściany stykowe sekcji w szczelinie dylatacyjnej smaruje się zazwyczaj materiałem izolacyjnym, zabezpieczającym beton sekcji wykonywanej później od związania z betonem sekcji sąsiedniej, wykonanej wcześniej. Stosowane są materiały o konsystencji rzadkiej, typu emulsji asfaltowych lub smołowych, rozprowadzane najczęściej na zimno za pomocą szczotek lub grubych pędzli malarskich.

Narożniki odwodne sekcji ścina się (ukosuje) na głębokość 2-3 cm, aby zapobiec ich zniszczeniu.
Za uszczelnieniem w kierunku strony odpowietrznej zapory wykonuje się pionowe szyby kontrolne do przeglądu i ew. remontu urządzeń uszczelniających. Typy uszczelnień najczęściej stosowanych oraz pewne ich elementy (uprawnienia budowlane).

Wymiary bloków

W celu szybkiego odprowadzenia ciepła wydzielanego przez wiążący beton, sekcję ograniczoną dylatacjami betonuje się w blokach roboczych. Rozbicie sekcji na bloki może być trzech rodzajów z przewiązką bloków w kierunku podłużnym pionowy układ bloków, tzw. słupowy lub kolumnowy system długich bloków. Wysokość bloków’ typu przewiązkowego, wynosząca najczęściej 1,5 do 2,5 m, może w partiach górnych zapory dochodzić do 3-4 m, natomiast przy podstawie sekcji (na styku z podłożem) zazwyczaj nie przekracza 1,5-2 m. W planie długość tych bloków na ogół nie przewyższa 12-15 m, wyjątkowo dochodzi do 20 m (program egzamin ustny). Według doświadczeń radzieckich przewiązania bloków nie powinny przekraczać połowy wysokości bloku, gdyż w przeciwnym przypadku grozi to zarysowaniem się bloku na przedłużeniu stykowego szwu pionowego. Wymiary bloków w kierunku poprzecznym wyznacza odstęp między dylatacjami zapory.

Przy betonowaniu bloków w układzie słupowym długość ich przyjmuje się najczęściej 12-7-20 m (opinie o programie). W tak betonowanej sekcji zostawia się pionowe odstępy pomiędzy sąsiednimi „słupami”, które zabetonowuje się znacznie później już po związaniu i ostygnięciu bloków. Odstępy takie mogą dochodzić do 2-3 m, zaś do ich wypełnienia używa się betonu o jakości analogicznej jak w blokach. System pionowego układu bloków dopuszcza niezależne betonowanie w poszczególnych pionach, co z kolei umożliwia rozpoczęcie wcześniejszego piętrzenia wody w zbiorniku przy nie w pełni wykonanym profilu zapory, np. zapora Grand Dixence, Bracka (segregator aktów prawnych).

Przy takim rozbiciu na bloki bardziej efektywne staje się również i samo chłodzenie bloków, a w związku z tym zmniejsza się niebezpieczeństwo zarysowania betonu. Na kilku zaporach budowanych w latach 1960-f-1964, m.in. na zaporze Buchtarmińskiej zastosowano tzw. system długich bloków o wysokości 1,2-H,5 m, obejmujących w rzucie poziomym pełny wymiar sekcji danej zapory wypełnianych betonem o konsystencji gęstej (próba na osiadanie tzw. dużego stożka 0-^2 cm) (promocja 3 w 1).

Bloki takie wymagają stosunkowo najmniej deskowań, dopuszcza się przy tym duże tempo betonowania, wymaga się jednakże systemu chłodzącego (np. rurowego) i ciągłej kontroli reżimu termicznego betonowanych sekcji.