Uziarnienie kruszywa

Technologia zapraw ustala gradację kruszywa według wielkości ziarn (program uprawnienia budowlane na komputer). Poszczególne stopnie tej gradacji, czyli tzw. frakcje, rozróżniane są za pomocą analizy mechanicznej.
Dwie najdrobniejsze frakcje:
cząstki pylaste i ilaste o wielkości 0-r-0,05 mm,
pyły grube o ziarnach 0,05-=-0,l mm - określa się stosując metodę płukania.

Wszystkie większe frakcje określa się przez przesiewanie na serii znormalizowanych sit, mianowicie wymiarami w świetle oczek dwóch kolejnych sit: tego, na którym dana frakcja podczas przesiewania całkowicie pozostaje, i tego, przez które całkowicie przechodzi (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Według PN-63/B-06250 sito o oczkach 0,25 mm używa się tylko w razie potrzeby. Jeżeli sita tego przy analizie mechanicznej nie uwzględniono, wtedy uzyskuje się po przesianiu przez sito 0,5 mm tylko jedną frakcję nazywaną piaskiem drobnym bądź miałem drobnym. Dolną granicę wymiarów ziarn piasku i miału przyjmuje się teoretycznie 0,1 mm, ale rozgraniczenie między piaskiem bądź miałem i pyłem grubym osiąga się nie przez przesiewanie, lecz stosując metodę płukania (uprawnienia budowlane).

z oczkami okrągłymi dają bardziej prawidłowy przesiew niż sita z oczkami kwadratowymi, ponieważ w tych ostatnich przejście przez oczko niektórych spłaszczonych ziarn uzależnione jest od tego, czy ziarno ustawi się wzdłuż przekątnej, czy też równolegle do boku kwadratu.

Sita z małymi oczkami są tkane z drutów (np. w laboratoriach cementowych używane jest sito o 10000 oczkach w 1 cm2). W serii sit znormalizowanych dla kruszywa do przesiewu drobniejszych frakcji przewidziane są sita tkane z drutów z oczkami kwadratowymi, zaś do grubszych frakcji - sita blaszane z oczkami okrągłymi. Doświadczalnie ustalono, że sito z oczkami kwadratowymi może być zastąpione przez sito z oczkami okrągłymi o średnicy 1,25 raza większej od wymiaru boku oczka kwadratowego; przez takie 2 sita w przybliżeniu przechodzi ta sama ilość ziarn tego samego kruszywa (program egzamin ustny).

Sita

Sita są na podstawie doświadczeń tak uszeregowane, aby granice każdej następnej frakcji były dwukrotnie większe niż poprzedniej, przy czym jednak przy przejściu od sit tkanych do blaszanych z oczkami okrągłymi z wyżej omówionego względu stosowany jest mnożnik 1,25. Oprócz sit znormalizowanych polskich znane są u nas i stosowane w laboratoriach do celów porównawczych sita Fullera używane w ZSRR (opinie o programie).

Piasek „normalny” stosowany w laboratoriach do sporządzania próbek przy badaniach cementów i innych spoiw pobierany jest w Polsce ze złóż w Białej Górze pod Tomaszowem Mazowieckim. Piasek ten określony jest w PN-54/B-11000. Przygotowanie piasku wzorcowego polega tylko na przesiewaniu i, w razie potrzeby, płukaniu; rozdrabnianie piasku jest niedopuszczalne (segregator aktów prawnych). Rozróżnia się 2 rodzaje piasku wzorcowego pod względem uziarnienia.Piasek wzorcowy gruby określony jest przez normę, jak następuje:

pozostałość na sicie tkanym o wymiarze boku oczka kwadratowego 1,4 mm ma wynosić max 1,5% wagowo;
reszta piasku, który przeszedł przez to sito, przesiewana przez sito tkane o oczkach kwadratowych 0,71 mm, powinna dać pozostałość nie mniejszą niż 98% (wagowo);
pozostałość na sicie tkanym o oczku kwadratowym 0,71 mm ma dać na sicie tkanym o wymiarze boku otworu kwadratowego 1,00 mm pozostałość zawartą w granicach od 50 do 70%; zawartość krzemionki Si02 powinna być nie mniejsza niż 99% (promocja 3 w 1).