Walka najlepszych sił Polski
Procesy zaostrzają się wraz z kryzysem feudalnej gospodarki rolnej i pełną wstrząsów sytuacją międzynarodową oraz z interwencją obcych potencji, doprowadzają do powstania radykalnego ruchu politycznego drobnej szlachty i do politycznego przebudzenia mieszczaństwa. Walka najlepszych sił Polski o przezwyciężenie feudalnego wstecznictwa i scementowanie narodowe państwa znajduje częściowy wyraz w konstytucji 1791 r. odzwierciedlającej w pewnym stopniu ideały francuskiej rewolucji burżuazyjnej. Na tle ogromnego ożywienia radykalnych ruchów społecznych i narodowo-wyzwoleńczych wciągających w swą orbitę szerokie rzesze ludu, zwłaszcza zaś plebsu warszawskiego, następuje rozkwit literatury 1 sztuki polskiej. Patron i mecenas sztuki, król Stanisław August Poniatowski, otacza szczególną pieczą architekturę rozwijając w stolicy wielkie roboty urbanistyczne (program uprawnienia budowlane na komputer).
Ideologia wieku Oświecenia kształtowała się na tle kryzysu ustroju pańszczyźnianego, podważanego na wschodzie Europy przez narastającą falę powstań i wojen chłopskich (wojna pugaczowska w Rosji, koliwszczyna na Ukrainie wchodzącej w skład Rzeczypospolitej, wrzenie chłopów polskich). Nie tylko walczące o swe prawa mieszczaństwo, nie tylko zrujnowana i nękana przez postoje wojsk carskich drobna szlachta, ale nawet pewne koła dworskie i arystokratyczne, zagrożone w swym istnieniu przez chłopskie powstania koncentrują uwagę na planach reform, na teoretycznych koncepcjach takiego ładu społecznego, który by zapewnił godziwą egzystencję wszystkim obywatelom i oparł ich współistnienie na zasadach sprawiedliwości (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Poszukiwanie abstrakcyjnego schematu
Poszukiwanie abstrakcyjnego schematu tego idealnego państwa, którego atrybuty oblekają się w grekorzymskie szaty antycznych demokracji i republik, w połączeniu z materialistycznym światopoglądem burżuazji pragnącej widzieć otaczające zjawiska prostymi i jasnymi na miarę nieograniczonych sił twórczej i poznawczej działalności człowieka - wszystko to stwarza przesłanki poglądów estetycznych wieku Oświecenia, wszystko to staje się glebą klasycyzmu. Światopogląd racjonalistyczny wyciska swe głębokie piętno i na sztuce budowy miast wnosząc w nią tendencję regularności i czytelności, idee regulacji miasta i podporządkowania jego rozwoju jednolitym zasadom rozumowym (uprawnienia budowlane).
Tendencje te ujawniają się w przeobrażeniach urbanistycznych Warszawy drugiej połowy XVIII wieku. W r. 1765 powstaje Komisja Dobrego Porządku, która uzdrawia finanse miasta, organizuje sieć oświetleniową, a w okresie epidemii moru w r. 1770 podejmuje budowę nowego pierścienia obwarowań miejskich, ujmującego obszerne już nowe tereny stolicy. Już w r. 176G Komisja znosi drugorzędne jurydyki warszawskie, a Sejm Ustawodawczy w kwietniu 171)1 r. uchwala nowe ustawodawstwo miejskie, w myśl którego przestaje istnieć sama instytucja jurydyk, a wszystkie tereny warszawskie połączone zostają w jednolity organizm administracyjny (program egzamin ustny).
W dziedzinie prac urbanistycznych wymienić należy przede wszystkim założenie Osi Stanisławowskiej, która stworzyła podstawy planistyczne południowej dzielnicy Warszawy nowoczesnej. Jądrem Osi Stanisławowskiej był zameczek Ujazdowski już od roku 1766 przebudowany w rezydencję królewską. Kierunek osi wyznaczył powstały za Sasów kanał piaseczyński u stóp Skarpy (opinie o programie). Założenie promieniowych alei, zbiegających się u dwóch placów gwiaździstych wpisało się w już istniejący układ Alei Ujazdowskich, ul. Mokotowskiej i oparło się na biegnącym z północy kierunku ul. Marszałkowskiej, która przedłużona aż do rogatek mokotowskich wówczas właśnie osiągnęła swą dzisiejszą długość (segregator aktów prawnych). Realizacja założenia Osi Stanisławowskiej w latach 1768-1773 związana była z powstaniem nowej dzielnicy rezydencji królewskich, której punktem centralnym stał się zespół pałacu Łazienkowskiego, przebudowanego ze starej łazienki tylmanowskiej (promocja 3 w 1).
