Współczesne potrzeby życiowe

Jednocześnie współczesne potrzeby życiowe uchroniły twórców przed niebezpieczeństwem jednostronnego podporządkowania nowego budownictwa charakterowi i skali zabytków. Konkretnie pojęta troska o dobro i wygodę mieszkańców nie pozwoliła na podobną archaizację, utorowała drogę do właściwego rozwiązania jedności kompozycyjnej starego i nowego w oparciu o dominującą rolę nowego (program uprawnienia budowlane na komputer).

Powojenna przebudowa miast powstałych w latach władzy radzieckiej wnosi do ich układu pewne nowe tendencje. W większym stopniu niż przed wojną korzysta się w kompozycji icłi układu z wielkiego dorobku urbanistyki rosyjskiej ; dzięki twórczemu zastosowaniu pełnych wyrazu tradycji planistycznych ulegają uproszczeniu i redukcji kultywowane nieraz w okresie przedwojennym rozdmuchane formy placów i prospektów i ich zawiłe powiązania. Jednocześnie pojawia się niebezpieczeństwo epigonizmu rozwiązań urbanistycznych, ich nadmiernej geometryzacji (program uprawnienia budowlane na ANDROID). 

Urbanistyka radziecka wałczy o całkowite wyplenienie schematyzmu, gigantomanii, abstrakcyjnego, standardowego ujmowania problemów miast, walczy o ekonomikę budownictwa miejskiego, o indywidualne traktowanie zagadnień urbanistycznych z uwzględnieniem całokształtu specyficznych warunków miejscowych. Praktyka budownictwa powojennego wykazała, że skuteczną metodą w tej pracy jest twórcze i krytyczne wyzyskanie dziedzictwa urbanistycznego pod warunkiem podporządkowanego współczesnym wymogom życiowym (uprawnienia budowlane).

Rosnące programy budownictwa

Lata powojenne rozpoczęły nowy etap socjalistycznej rekonstrukcji Moskwy. Tym etapowym wydarzeniem była masowa zabudowa stolicy wielokondygnacjowymi domami mieszkalnymi. Stworzyło to przesłanki kardynalnej poprawy warunków życiowych miasta oraz ukształtowania jego architektonicznego obrazu jako stolicy komunizmu. Plan ten nakreślił perspektywę walki o ekonomiczne wykorzystanie uzbrojonych terenów miasta, o podwyższenie zabudowy, skali architektonicznej i jakości zabudowy. W toku jego realizacji wystąpiły jednak groźne wypaczenia zasad architektury radzieckiej, przede wszystkim zaś karygodne przerosty zdobniczo-dekoracyjne oraz nadmierne doktrynerskie podwyższanie wysokości i skali zabudowy przy zatracaniu istotnego kryterium ekonomicznego (program egzamin ustny).

Rosnące programy budownictwa mieszkaniowego i usługowego, warunkującego w ogromnej mierze poprawę stopy życiowej ludzi pracy, postawiły na porządku dziennym zadanie jak najpełniejszego uprzemysłowienia budownictwa i obniżki jego kosztów. Przewrót techniczny w budownictwie, znacznie powszechniejsze niż dotąd zastosowanie prefabrykowanych materiałów i konstrukcji, zwłaszcza zaś wielkowymiarowych prefabrykatów (wielkich płyt i bloków) postuluje nowe rozwiązania architektoniczne, zdolne wyzyskać otwierające się szeroko możliwości i „osiodłać" plastycznie produkcję nowych kubatur (opinie o programie). Konieczność dostosowania rozwiązań architektonicznych do technologii uprzemysłowionego budownictwa, konieczność odnalezienia nader zdyscyplinowanych technicznie układów przestrzennych wiąże się przy tym ściśle z dyscypliną ekonomiczną, z koniecznością kompleksowego kształtowania koncepcji bez dodatkowych nakładów inwestycyjnych na efekt plastyczny (segregator aktów prawnych).

Zadania te ujawniły wiele jednostronności i szkodliwych wypaczeń w działalności niektórych środowisk architektów radzieckich. Łatwizna rozrzutnego dekoratywizmu, aspołeczne absolutyzowanie efektów fasadowych, powierzchowne realizowanie haseł nawiązania do dziedzictwa przez stosowanie pseudoklasycznych kompozycji przeładowanych detalem historycznym, wypaczenie walki z konstruktywizmem przez wyrzeczenie się prostoty i powściągliwości w wymowie artystycznej - wszystkie te chorobliwe zjawiska są przedmiotem ostrej krytyki w toku toczącej się dyskusji. Szczególnie dobitnie zabrzmiała krytyka podczas wielkiej narady budowlanych na Kremlu w końcu 1954 r. W r 1955 podjęta została uchwała rządu radzieckiego i KC KPZR w sprawie likwidacji przerostów’ w budownictwie i projektowaniu, nakreślająca dobitnie sformułowany program społeczno-ekonomiczny i techniczny rozwoju architektury radzieckiej, program oczyszczenia jej od zjawisk zastoju występujących w ostatnich latach (promocja 3 w 1).