Współczynnik rozszerzalności cieplnej

Rozpuszczalność Zr0₂ (z cyrkonu) w szkle może być dość wysoka do 20%, dzięki czemu zwiększa się załamanie światła i uzyskane szkło odpowiada pod względem swego n równego 1,54 szkłu kryształowemu. Działanie zmętniające cyrkonu o n 1,85 polega na tym, że podczas topienia rozpuszcza się on, a następnie podczas studzenia ulega krystalizacji nowa faza Zr0₂ 7,11 = 2,4. Pod tym względem Zr0₂ działa silniej niż Sn0₂ on = 2,04, ale ustępuje Sb₂0₃ z n = 2,6. Ponieważ n szkliw wynosi zwykle 1,5-i-1,6, różnica we współczynnikach załamania składników wzmacnia zmętnienie (program uprawnienia budowlane na komputer).

Przy wprowadzeniu do zestawu 10-11% szkła okiennego i 3-40% płynnego szkła wodnego można uzyskać (przy zawartości cyrkonu 30-35%) szkliwa białe łatwo topliwe, o temperaturze płynięcia 1000°C. Najlepsze zmętnienie uzyskuje się po wprowadzeniu 8-10% cyrkonu do fryty i 5-10% już podczas przemiału (wg danych Nałbandiana). Współczynnik rozszerzalności cieplnej takich szkliw wynosi (6-5) • 10^-6, białość do 82% w porównaniu ze wzorcem barytowym (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Wykazano, że w obecności tlenków metali dwuwartościowych stopień zmętnienia fryt cyrkonowych zwiększa się zgodnie z szeregiem BeO >ZnO >MgO >CdO > CaO >»SrO> BaO. BeO szczególnie wzmaga stopień zmętnienia. Autorzy tłumaczą to zjawisko teorią Weyla, łączącą kwasowość szkła z polaryzacją jonu tlenu i ekranizującym działaniem jonów. Teorię tę skrytykowała Maslennikowa i pod względem energetycznym teoria ta nadal pozostaje nieuzasadniona (uprawnienia budowlane).

Zintensyfikować zmętnienie i polepszyć połysk szkliwa może Ti0₂, którego współczynnik załamania wynosi 2,5-2,9. Najlepiej jest wprowadzać ten tlenek do zestawu w postaci bieli tytanowej lub rutylu (do 3%). Tlenek tytanowy w ilości 15-20% może działać jako niezależny środek zmętniający, w szczególności z fluorokrzemianem sodowym lub z kriolitem, dając białe, błyszczące, półinatowe i matowe powłoki temperaturach płynięcia od 820 do 950-f-1000°C. Tlenek cynkowy znacznie intensyfikuje proces zmętniania fluorokrzemianem. Jako przykład dobrego wykorzystania TiO, do zmętniania mogą służyć emalie, których skład opracowali Wargin Sietulierowicz (program egzamin ustny).

Proces likwacji

Do uzyskania szkliwa zmętnionego może być wykorzystane zjawisko likwacji rozwarstwiania się szkła tworzenia się w nim dwufazowości. Obserwuje się dwa podstawowe typy szkła dwufazowego ulegającego likwacji: typ tzw. szkła dwuszkieletowego z wzajemnie przenikającymi się kanalikami i typ nukleacyjny z zamkniętymi kulistymi wtrąceniami (kroplami) jednej fazy ciekłej (likwant) w fazie drugiej (stopu). Typ pierwszy może przechodzić w drugi (prawdopodobnie nieodwracalnie) przy przetrzymywaniu w określonym przedziale temperatur, np. w układzie Na₂0 Si0₂ (Mazur in i in.) lub przy zmianie stężenia RO i R₂0₃, np. w szkle borokrzemianowym (Bielska i in.) (opinie o programie).

Proces likwacji może zajść w przezroczystym szkle w wysokiej temperaturze rozwarstwiania się (1450-1200°C) w ciągu kilku sekund (np. w szkle układu Na₂0-CaO-A1₂0₃-Si0₂), powodując tworzenie się zamkniętych kropel o średnicy 0,05-i-0,4 mikrona i o koncentracji od 1,3 • 10¹³ do 1,4 • 10¹⁵ kropel w 1 cm³ (Bondańew i in.). Proces likwacji może przebiegać również przewlekle godzinami, np. w szkłach układu CaO-A1₂0₃-Si0₂ w przedziale temperatur 750-800°C (Pawluszkin i in.) (segregator aktów prawnych).

Zmiana koncentracji tlenków biorących udział w likwacji może spowodować krystalizację z kropel likwacji, np. spinelu cynkowego w mało zasadowych szkłach boro-glinowo-krzemianowych, tak samo jak wprowadzenie kationów o małym promieniu (Mg^{2 +} , Zn^{2 +} , Li⁺) powoduje dyspergowanie kropel likwacji, a wprowadzenie kationów o dużym promieniu (Sr^{2 +}) sprzyja zwiększeniu i zlewaniu się kropel likwacji (promocja 3 w 1).