Zapory oszczędnościowe

Zapory oszczędnościowe zbliżone są w zasadniczym schemacie do poprzednich, przy czym część masywu zastępuje się różnego kształtu wydrążeniami dla zmniejszenia kubatury betonu (program uprawnienia budowlane na komputer). Sposób rozlokowania owych wydrążeń bywa rozmaity i wiąże się z odmianami w ujmowaniu schematów obliczeń statycznych.

Zapory oszczędnościowe mogą w zasadzie zastępować każdą zaporę ciężką i posiadać takie same wysokości, jak te ostatnie. W chwili obecnej rekord wysokości tego typu zapór nie przekracza jednak 130 m (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Zapory łukowo są to zapory, gdzie ściana piętrząca, z reguły bardzo cienka, tworzy w planie łuk o promieniu bądź stałym, bądź zmieniającym się z wysokością położenia łuku. Pracują one jako łuk lub układ ułożonych na sobie i związanych z sobą łuków, zamocowanych sztywno lub sprężyście w zboczu doliny. Ze względu na małą grubość zapory łukowe stanowią konstrukcje zapewniające najmniejsze zużycie betonu ze wszystkich typów zapór (uprawnienia budowlane). Jednakże możliwości ich stasowania ograniczone są do przypadków, gdy zbocza doliny zbudowane są ze skał o najwyższych i jednorodnych własnościach sprężystych i wytrzymałościowych, przy czym warto wspomnieć, że właśnie niedopełnienie tego warunku było prawdopodobną przyczyną katastrofy zapory Malpasset pod Frejus we Francji w r. 1960. Ponadto nadają się one jedynie do zamykania głębokich i wąskich dolin, gdzie stosunek szerokości do wysokości nie przekracza 2,5-3, zaś przekrój doliny jest podobny do kształtu liter V lub U. Najwyższą w tej chwili zaporą łukową świata jest zapora Vaiont zamykająca zbiornik na rz. Piave w płn. Włoszech, o wysokości 261 m, długości w koronie 118 m i kubaturze betonu 190 tys. m3. W budowie zaś znajduje się łukowa zapora o wysokości 300 m na rz. Inguri w płd. Gruzji (program egzamin ustny).
Jako pewną odmianę typu zapór łukowych uznać można zapory kopulaste różniące się od poprzednich tym, że mają również wyraźne krzywizny w przekrojach pionowych. Mimo że podany wyżej termin jest już w polskiej literaturze technicznej zadomowiony, wydaje się słuszniejsze nazywanie ich zaporami łupinowymi.

Zapory wielołukowe

Zapory wielołukowe, zwane też niekiedy zaporami o łukach wielokrotnych, składają się z szeregu oddzielnych filarów o profilu zbliżonym do trójkąta, między którymi rozpina się sklepienia walcowe zwrócone wypukłością w stronę
górnej wody. Powstają w ten sposób między filarami walcowe sklepienia o tworzących nachylonych pod kątem ok. 45° do pionu. Przykład zapory wielołuko- wej, w której przestrzeń między filarami wykorzystano na pomieszczenie siłowni wodnej (opinie o programie).

Ze względu na koncentrację nacisków pod filarami, zapory wielołukowe wymagają na ogół dobrej jakości skał w podłożu. Nadają się do zamykania szerokich dolin o kształcie zbliżonym do litery U.
W chwili obecnej najwyższą zaporą wielołukową świata jest zapora Grandval na rz. Truyere (Francja) w wysokości 88 m, o 6 lukach o rozpiętości 50 m (segregator aktów prawnych).
Zapory płytowe, zwane też niekiedy zaporami Ambursena, różnią się od poprzednich sposobem powiązania filarów, a mianowicie zamiast sklepień przykrywa się odstępy między filarami płaskimi płytami. Mniej ekonomiczne od poprzednich, mają nad nimi tę wyższość, że płyty nie działają rozpierająco na filary. Umożliwia to stosowanie ich w szerokich dolinach o urozmaiconej rzeźbie powierzchniowej.

Wyliczone typy zapór nie wyczerpują oczywiście wszelkich możliwości w tym zakresie. W technice światowej obserwuje się ustawiczny postęp, wyrażający się dążeniami do wprowadzania nowych rozwiązań konstrukcyjnych zapewniających oszczędność materiałów i robocizny przy każdorazowym dostosowaniu ich do miejscowych warunków topograficznych i geologicznych (promocja 3 w 1).

Dotyczy to zwłaszcza zapór oszczędnościowych, ale odnosi się również do innych typów zapór, niekiedy łączonych ze sobą w pomysłowych rozwiązaniach konstrukcyjnych, jak np. w zaporze Roseland łączącej ideę zapory płytowej z kopulastą.