Zaprawa gipsowo-piaskowa
Stosunek mieszaniny wynosi dla wypraw sufitowych: 1 worek gipsu na 1 worek piasku i na 1 litr ciasta wapiennego. Dla ścian daje się worek gipsu na 1/4 worka piasku i l1/2 litra ciasta wapiennego (program uprawnienia budowlane na komputer). Zaprawę tę używa się w stanie silnie ciepłym i szybko wyrabia, bowiem twardnieje ona już po 15 - 20 minutach. Kolejność mieszania jest następująca: najpierw rozrabia się gips, wysypując go do wody (np. na 36 1 wody około 40 kg gipsu), a potem dosypuje się potrzebną ilość piasku. Zaprawę stosuje się również tylko do wypraw wewnętrznych, w miejscach suchych i zabezpieczonych od zawilgocenia.
Przygotowuje się ją przeważnie o stosunku mieszaniny 1:3, tj. na 1 m3 zaprawy 333 I cementu, 1000 I piasku i koło 230 I wody. Najpierw miesza się na sucho cement z piaskiem, aż oba materiały utworzą jednolitą w zabarwieniu mieszaninę, a potem dolewa się powoli wodę, stale mieszając. Na większych budowach nie opłaca się stosować mieszania ręcznego w skrzyniach. Używa się tam betoniarek lub mieszadeł o poziomie osi obrotowej (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Zaprawa cementowa nie nadaje się do zewnętrznych wypraw murowych, gdyż posiadając około 2 razy większy współczynnik cieplnej aniżeli mur, podczas gwałtownych zmian temperatury może pęknąć i odpaść. Natomiast dzięki swej własności nieprzepuszczania wody (oczywiście przy dobrym wykonaniu), nadaje się do wypraw wodoszczelnych na murach piwnicznych i w innych pomieszczeniach o stałej wilgoci i temperaturze (uprawnienia budowlane).
Również dobrze spełnia swe zadanie wyprawa cementowa jako podkład pod zewnętrzne wyprawy wapienne, wapienno-cementowe lub pod wyprawy szlachetne, tam bowiem zaprawa zewnętrzna chroni ją od gwałtownych zmian temperatury i wilgoci. Wyprawy szlachetne wymagają bardzo starannego doboru składników, jednolitej ich jakości i dokładnego wymieszania. Niedotrzymanie tych warunków jest powodem nie tylko ogólnego obniżenia wartości technicznej wyprawy, ale również różnego zabarwienia poszczególnych części elewacji i niejednolitej faktury powierzchni (program egzamin ustny).
Papierowe worki
Dlatego rzadko ma miejsce na budowie lub w danym przedsiębiorstwie indywidualny dobór składników wypraw szlachetnych. Przeważnie kupujemy gotową suchą zaprawę, pakowaną w worki papierowe po 50 kg. Zaprawy suche wyrabiają specjalne przedsiębiorstwa w wytwórniach o zmechanizowanym sortowaniu, ważeniu i mieszaniu składników. Na workach podana jest nazwa wytwórni i zwykle też nazwa rodzaju zaprawy. W Polsce spotyka się najczęściej takie, handlowe przeważnie.
Stosując gotowe suche zaprawy znanej marki zapewniamy sobie najlepszą jakość wykonania wypraw szlachetnych (opinie o programie).
W skład suchych zapraw wchodzi jako spoiwo cement portlandzki, wapno w proszku (hydratyzowane) lub wapno hydrauliczne, albo też różne ich połączenia. Drugim składnikiem są zwykle farby mineralne, dalej idą kolorowe mączki kamienne nadające często same, lub razem z barwidłem, właściwe zabarwienie przyszłej wyprawy, w końcu zaś drobne grysiki kolorowe i piasek.
Rodzaj, wielkość i kształt ziaren zależne są od późniejszej obróbki powierzchniowej wyprawy (segregator aktów prawnych). Często daje się grysik z białego marmury, aby nie brał on udziału w barwieniu zaprawy, a tylko rozjaśniał jej kolor. Ponadto dodaje się do suchej zaprawy nieco łyszczyku (miki). Domieszka miki wywołuje w wyprawie pewną grę światła, zwłaszcza przy oświetleniu słonecznym. Łyszczyk można zastąpić drobno tłuczonym szkłem.
Na budowie gotowa sucha wyprawa nie wymaga żadnego przyrządzania. Wystarczy tylko dodać do niej potrzebną ilość wody według wskazówek wytwórni. Worki z suchą zaprawą należy przechowywać w miejscu suchym i przewiewnym, podobnie jak worki z cementem (promocja 3 w 1). Dobrze zmagazynowane worki mogą leżeć kilka miesięcy bez pogorszenia się jakości zaprawy.
