Zbiorowa ekspozycja

Kilka miesięcy później w krakowskim „Dzienniku Polskim” zamieszczono gazetowy ranking wydarzeń kulturalnych (spektakli, wystaw) ubiegłego sezonu. W punktacji krakowskich krytyków (skala od 0 do 4) najwyższą oceną wystawy SIAĆ było zero, zdarzyła się także jedna „minus czwórka” (kategoria: skandal). Inny krytyk skomentował tytuł ekspozycji jednym zdaniem: ..Dla wielu sztuka okazała się miejscem zagubienia (program uprawnienia budowlane na komputer).”

Co się stało? Jeśli było tak dobrze, dlaczego jest tak źle? Czyżby organizatorzy (krakowski oddział ZPAP) i sponsorzy podstępnie promować chcieli tandetę? Czyżby całe tak starannie i pieczołowicie przygotowane Kongres i w’ystawa były jedną wielką chrześcijańską hucpą? Przemycaniem pod etykietką wzniosłych treści - sztuki drugorzędnej, pseudoartystycznych problemów? A może zmarnowano jakąś szansę? Wszak w wystawie partycypowało wiełu znanych i cenionych twórców, ogromny był udział ludzi młodych - ich propozycje były doprawdy tak niewiele warte? Każda zbiorowa ekspozycja ma charakter nierówny, niespójny, z góry to wiadomo - jakich uprzedzeń trzeba, by wszystko jednym gestem zdyskwalifikować. bez jakiejkolwiek próby refleksji czy wartościowania (program uprawnienia budowlane na ANDROID)?

Mniej więcej w tym samym czasie rozeszły się po Krakowie pogłoski, że w Galerii „Zderzak" ma miejsce kolejna prowokacja. Podejrzliwi twierdzili z przekonaniem, że termin „świętokradczej” ekspozycji został specjalnie ustalony na czas trwania kongresu SIAĆ. Jeszcze bardziej nieufni woleli - by nie ulec zgorszeniu - na wszelki wypadek w tym czasie do „Zderzaka" nie zaglądać. Wiadomości krążyły więc sprzeczne i nieścisłe… Cóż tak zbulwersowało statecznych krakowian (uprawnienia budowlane)? Instalacja Gesty młodego gdańskiego artysty Roberta Rumasa. Rumas od dawna w swoich aranżacjach wykorzystywał, jako cytaty, figury z kaplic drogi krzyżowej na zboczach podkieleckiej Karczówki.

Farba emulsyjna

Tandetne, seryjne figury pomalowane białą, emulsyjną farbą. Tym razem dwie postaci: Madonny i Chrystusa zanurzone zostały w ogromnych, podświetlonych akwariach i otoczone aureolą (czy raczej mandorlą) srebrnych bąbelków powietrza płynących przez błękitną wodę (program egzamin ustny). Powstały obiekty bardzo estetyczne, ładne: tandetność figur nie raziła - dominował raczej klimat magii, cudowności. Naprzeciwko akwariów, na dwóch skrzydłach drzwi Rumas zawiesił dwie barwne fotografie: chłopca i dziewczyny - bardzo młodych, prawie nagich, naśladujących gesty figur: chłopiec, za Chrystusem, pokazywał dłońmi serce, dziewczyna rozłożyła ręce w geście Matki Boskiej. Obok, na ścianie zawisła bielizna, w którą na zdjęciach jeszcze są ubrani - koło dziewczyny halka, koło chłopca slipy (opinie o programie).

Figury przyglądały się postaciom, postaci figurom. Zestawienie było zaskakujące, a przecież nie niosło w sobie opozycji czy uzurpacji. zderzenie mogło szokować, nie czuło się w nim jednak agresji czy woli bluźnierstwa. Gesty Rumasa pozostały piękną przypowieścią o niewinności i naiwności - pierwszych uczuć i dziecięcej wiary; o czystości i świętości pierwszych wtajemniczeń - tych cielesnych i tych duchowych. Akwarium pamięci, gdzie w błękitnej poświacie zanurzone są wspomnienia młodzieńczych objawień i uniesień… Gdyby za wszelką cenę dopatrywać się w instalacji śladów ironii lub zwątpienia, skierowane by one być mogły jedynie przeciw stereotypom masowej wyobraźni, wszelako wrażenie nostalgii i wzruszenia było tu silniejsze niż dyskretny uśmieszek sceptyka. Wątki sakralne podjęte zostały w Gestach odważnie, poważnie i artystycznie przekonywająco (segregator aktów prawnych).

Zestawienie tych dwóch odległych już w czasie, lecz równoległych, wydarzeń artystycznych (ekspozycji SIAĆ i instalacji Gesty) jest bardzo wymowne i ma wymiar niemal symboliczny (promocja 3 w 1). Obie wystawy dotyczyły podobnych problemów - sztuki wobec Tajemnicy, ale i wobec pewnych wzorców kulturowych, artysty wobec sacrum. ale i wobec pamięci - i obie używały odmiennych języków.