Zestawienie przebudowy

Doświadczenia przebudowy Moskwy stały się punktem wyjścia dla koncepcji urbanistycznych innych stolic i starych miast radzieckich przechodzących procesy przeobrażenia lub też odbudowy i rozbudowy powojennej (program uprawnienia budowlane na komputer). W toku kształtowania ich ośrodków rozwijały się zasady przebudowy zabytkowego śródmieścia moskiewskiego wzbogacając się nowymi problemami i rozwiązaniami przestrzennymi związanymi ze swoistością warunków naturalnych historycznego planu miasta, właściwościami narodowymi itd.

Zestawienie przebudowy centrum Moskwy z kompozycją założeń śródmiejskich w stolicach republik związkowych i w innych starych miastach jest szczególnie interesujące, gdyż ilustruje już istniejącą praktykę zastosowania doświadczeń moskiewskich do najróżnorodniejszych warunków lokalnych i narodowych. Żywotność i siła idei architektoniczno-urbanistycznych planu generalnego Moskwy polega między innymi na tym, że znajdują one dialektycznie różnorodne zastosowanie przestrzenne, na ogół dopasowane do indywidualnych potrzeb miasta (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Idee te będąc bezpośrednio wyrazem socjalistycznej treści architektury i urbanistyki radzieckiej stały się wspólnym dobrem wszystkich narodów ZSRR, a dziś i krajów demokracji ludowej, lecz ich przyjęcie na ogół nie oznaczało kopiowania przestrzennych rozwiązań Moskwy w odmiennych warunkach miejscowych. Przeciwnie - sama istota założeń wyjściowych urbanistyki radzieckiej zobowiązuje przede wszystkim do kształtowania układów urbanistycznych w sposób indywidualny, odzwierciedlający całe bogactwo i różnorodność poszczególnych krajów i miast (uprawnienia budowlane).

Ta ogólna charakterystyka, oparta na ocenie czołowych zespołów zabudowy większych miast radzicckicli nic neguje istnienia również i zjawisk oportunistycznego kopiowania, bezmyślnego naśladownictwa architektury moskiewskiej w działalności poszczególnych mierniejszych architektów pozastołecznycli w kształtowaniu fragmentów zabudowy niejednego miasta np. Białorusi (program egzamin ustny).

Odnajdywanie właściwej koncepcji

Zjawiska te idą zwykle w parze z pozbawioną smaku pretensjonalnością formy architektonicznej i z zaniedbaniem jakości użytkowo-budowlanej nowowznoszonych obiektów, a więc z ogólnym odstępstwem od zasad metody twórczej architektury radzieckiej. Są to po prostu złe rozwiązania, stojące pod każdym względem poniżej poziomu kryteriów przyjmowanych. Można żałować, że zjawiska te, pleniące się w miastach peryferyjnych nie są dostatecznie piętnowane i zwalczane (opinie o programie). Niemniej stanowiąc odstępstwo od metody architektury radzieckiej nie mogą one obciążać samej metody, zwłaszcza że znajduje ona pełną ilustrację w dojrzałych dziełach urbanistycznych czołowych miast.

Odnajdywanie właściwej koncepcji przebudowy starych centrów nie było pracą łatwą; wymagało zazwyczaj licznych wielostronnych badań i twórczych poszukiwań, przezwyciężenia wypaczeń i jednostronności. Jest to droga niezmiernie pouczająca; dopiero poznawszy ją można w pełni wysnuć nauki z koncepcji przebudowy starych miast radzieckich (segregator aktów prawnych).

Świadczy o tym chociażby przykład śródmieścia Leningradu, gdzie początkowo powstała myśl o założeniu nowego centrum odległego od ośrodka zabytkowego o 9-10 km i znajdującego się faktycznie za miastem. To nowe założenie centralne zgodnie z projektem zespołu L. (1935-1937) rozwijało się wzdłuż nowej magistrali opasującej półobwodnicowo rozszerzone tereny wokół istniejącego miasta. Łukowa konstelacja placów na przecięciu z prospektem Międzynarodowym (b. prospekt Carskosiclski) skierowanym na 117-metrową iglicę Piotra i Pawła kształtowała wielki centralny plac pretendujący do przejęcia roli starego centrum Leningradu. Koncepcja ta, ignorująca znaczenie ideologiczne i architektoniczno-przestrzenne walory ośrodka zabytkowego i zakłócająca charakterystyczną dla Leningradu tradycję ciążenia ku rzece, wykazała swą nieżyciowość (promocja 3 w 1).