Znaki graficzne

W zależności od tego czy postanowienia w określonej normie dotyczą całej gospodarki narodowej, czy też tylko jednej branży lub zakładu, rozróżniamy następujące rodzaje norm:

1. Polskie Normy (PN) - obowiązujące wszystkie dziedziny gospodarki narodowej,
2. Branżowe Normy (BN) - obowiązujące we wszystkich jednostkach gospodarczych wchodzących w skład danej branży,
3. Zakładowe Normy (ZN) - ustalane przez zakład i obowiązujące jeden lub kilka zakładów (program uprawnienia budowlane na komputer).

Normy PN, oraz BN mają charakter prawny, a ich nieprzestrzeganie powoduje odpowiednie sankcje karne lub administracyjne.

Wszystkie wymienione rodzaje norm dzielą się pod względem treści na:

• Normy przedmiotowe - ustalające wymagania odnośnie charakterystycznych własności i cech produktów, sposobu opakowania i przechowywania, a także metod kontroli (badań) w zakresie niezbędnym do oceny jakości wyrobów (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
• Normy czynnościowe - określające jedynie sposób przeprowadzania badań, obliczeń, projektowania procesów technologicznych itp.
• Normy znaczeniowe (terminologiczne) - ustalające symbole, znaki graficzne, definicje oraz zakres znaczeniowy pojęć (uprawnienia budowlane).

Oprócz podziału norm ze względu na rodzaje (PN, BN, ZN) oraz ze względu na treść stosowany jest podział według gałęzi (dziedzin) gospodarki. Podział ten ma duże znaczenie praktyczne dla użytkowników norm. Zgodnie z tym podziałem - stosowany w Katalogach Polskich Norm całość gospodarki narodowej jest podzielona na 19 działów ponumerowanych cyframi rzymskimi. Identyczną liczbę działów zawierają katalogi i niektórych krajów socjalistycznych współpracujących w ramach RWPG. Każdy z wymienionych działów podzielony jest na dziesięć klas, a każda z nich dzieli się z kolei na dziesięć grup (program egzamin ustny).

Gałąź gospodarki

Na stronie tytułowej dowolnej normy PN cyfra rzymska oznacza dział gospodarki narodowej (X przemysł chemiczny). Pierwsza cyfra arabska oznacza klasę, a druga grupę w tej klasie. Każda gałąź gospodarki zgodnie ze schematem numeracji PN ma symbol literowy (w tym wypadku ,,H” przemysł hutniczy), po którym następuje numer normy (tutaj 89027). Liczba dwucyfrowa po symbolu PN oznacza rok ustanowienia normy. Tekst obcojęzyczny (widoczny u dołu) oznacza, że została ona opracowana z uwzględnieniem zaleceń Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO (International Organization of Standerdization) oraz zaleceń Instytutu Normalizacyjnego RWPG (opinie o programie).

Oprócz ISO i Instytutu Normalizacyjnego RWPG organizacjami normalizacyjnymi o charakterze międzynarodowym są: Międzynarodowa Organizacja Metrologii Prawnej (OIML), Międzynarodowa Komisja Elektroniczna (IEC) i Międzynarodowa Komisja do Spraw Zatwierdzenia Sprzętu Elektrotechnicznego Powszechnego Użytku (CEE). W Polsce wszystkie zagadnienia normalizacyjne i sprawy z nimi związane podlegają Polskiemu Komitetowi Normalizacji i Miar. Inne kraje posiadają również własne instytucje zajmujące się normalizacją (segregator aktów prawnych).

Należy również zaznaczyć, że jakość norm w danym kraju określa w sposób pośredni stan jego uprzemysłowienia, techniki i gospodarki. Norma bowiem jest strażnikiem jakości, rzetelności i gospodarności. Warto zresztą chyba przypomnieć, że początki normalizacji sięgają bardzo odległych czasów, a ich śladów można dopatrywać się między innymi w konstrukcji piramid egipskich (np. piramida Cheopsa, ok. 2650 r. p.n.e.) oraz „znormalizowanych” pod względem szerokości dróg rzymskich (IV wiek p.n.e.).

Prawdziwy początek ustaleń normalizacyjnych nastąpił w wieku XIX i był następstwem rozwijającego się przemysłu i techniki. Pierwszymi przedmiotami, które znormalizowano (jako jednostkę długości przyjęto cal), były gwinty (1814 r. Anglia i 1860 r. Stany Zjednoczone). W 1875 r. we Francji znormalizowano gwint metryczny. Po gwintach normalizacją objęto stal walcowaną (Niemcy 1869 r.), a następnie śruby, nity, rury i zawory metalowe oraz wyroby drewniane (deski i belki) (promocja 3 w 1). O ile pierwsze przedmioty, które znormalizowano, stanowiły pojedyncze elementy o nieskomplikowanej budowie, o tyle obecnie dąży się do ujednolicenia całych obiektów (przekładnie, aparatura technologiczna dla przemysłu chemicznego), złożonych z bardzo wielu elementów prostych, również znormalizowanych. Do najwcześniej znormalizowanych przedmiotów należą obok wyrobów przemysłu maszynowego i wyrobów hutniczych artykuły elektrotechniczne. W miarę rozwoju nauki i przemysłu zakres normalizacji zwiększa się. Proces ten trwa po dzień dzisiejszy.