Anion glinokrzemianowy

We wzorze ortoklazu w nawias kwadratowy jest ujęty złożony anion glinokrzemianowy. Aniony występujące wspólnie w strukturze minerału rozdzielane bywają we wzorach strukturalnych pionową kreską (program uprawnienia budowlane na komputer).
We wzorach kryształów mieszanych symbole zastępujących się diadochowo atomów lub jonów podajemy w nawiasie okrągłym, przedzielone przecinkami, w kolejności ich malejącego udziału ilościowego. Wzór oliwinu (Mg, Fe)2[Si04] informuje, że magnezu jest w nim więcej, niż zastępującego go diadochowo żelaza.

Polimorficzne odmiany minerałów oznacza się zwykle literami greckimi podanymi przed wzorem chemicznym. Obecność w sieci przestrzennej minerału cząsteczek wody zaznacza się przez podanie ich stosunku stechiometrycznego na końcu wzoru, po kropce, np. gips CaS04*2H20. Wodę zawartą w minerałach bezpostaciowych nie związaną w sieci przestrzennej minerału podaje się z literą n również na końcu wzoru, po kropce, np. opal Si02- •n H20 (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Wśród fizycznych własności minerałów wyróżnia się własności skalarne i wektorowe. Pierwsze są niezależne od kierunku, w jakim badane są w krysztale, drugie natomiast zmieniają się w zależności od kierunku. Przykładami własności skalarnych są gęstość i ciepło właściwe, własności wektorowych - twardość, łupliwość, niektóre własności cieplne, elektryczne, optyczne itd.
Praktyczne znaczenie dla rozpoznawania minerałów mają gęstość, twardość, łupliwość i własności optyczne (uprawnienia budowlane).

Wartość gęstości zależy od temperatury. Gęstość prawie wszystkich minerałów maleje ze wzrostem temperatury. Przy dokładnych oznaczeniach należy zatem podać temperaturę, w jakiej dokonano pomiaru. Jako normalną temperaturę przy oznaczaniu gęstości przyjmuje się +20°C.
Gęstość jest ważną cechą charakterystyczną danego minerału. Jeżeli rozpatrywany minerał ma stały, niezmienny skład chemiczny, np. kwarc Si02 lub kalcyt CaCOs, jego gęstość ma wartość stałą: kwarc - 2,65 g/cms, kalcyt - 2,71 g/cms.

Gęstość większości kamieni

Odchylenie od normalnej wartości gęstości świadczy o obecności w minerale domieszek ciał obcych. Skład chemiczny znacznej liczby minerałów zmienia się jednak w pewnych granicach (program egzamin ustny).
Minerały znacznie różnią się wartością gęstości. Pospolitsze minerały, będące głównymi składnikami skał, mają gęstości wynoszące 2-3,5 g/cm3.
Gęstość większości kamieni szlachetnych jest wyraźnie wyższa od gęstości pospolitych składników skał, przede wszystkim od 3kaleni i kwarcu, na co zwrócono już uwagę w opisie występowania kamieni szlachetnych w przyrodzie.

Dzięki bowiem wyższej gęstości wypłukane ze skał pierwotnych i unoszone przez wodę potoków i rzek kamienie szlachetne mogą osadzać się wśród piasków i żwirów rzecznych w tych miejscach, gdzie następuje anniejszenie prędkości wody (opinie o programie). W ten sposób mogą powstać wtórne rzeczne a także nadmorskie skupienia kamieni szlachetnych.
Oznaczanie gęstości. Do oznaczania gęstości minerałów służą:

1) piknometr,

2) waga hydrostatyczna,

3) waga sprężynowa Jolly’ego,

4) waga Kratschmara,

5) ciecze ciężkie.
zamykanym doszlifowanym, wydłużonym, szklanym korkiem, mającym wąski kanalik umożliwiający odpływ nadmiaru cieczy. W celu oznaczenia gęstości minerału rozciera się go na proszek, a następnie dokładnie odważa ilość proszku odpowiadającą w przybliżeniu V*-V* objętości piknometru (segregator aktów prawnych).

Po oznaczeniu ciężaru piknometru napełnionego wodą Qpw opróżnia się go, wsypuje odważoną ilość sproszkowanej substancji Qs, dopełnia piknometr przegotowaną wodą destylowaną i zamyka korkiem; nadmiar wody wypływającej kanalikiem usuwa się przez osuszenie bibułą, po czym powtórnie waży.
Oznaczanie gęstości za pomocą piknometru jest metodą dokładną, lecz może znaleźć zastosowanie tylko przy badaniu materiału sproszkowanego, drobnych okruchów lub niewielkich szlifowanych kamieni (promocja 3 w 1).