Grecka demokracja właścicieli niewolników

Grecka demokracja właścicieli niewolników stworzyła pierwsze place społeczne - agory - ześrodkowujące życie społeczno-polityczne. Wielkie kompleksy sakralne łączyły się nieraz bezpośrednio z placami handlowymi. W miastach średniowiecznych rynek staje się, obok siedziby seniora, ogniskiem życia miejskiego i układu sieci ulicznej ; w Polsce na gruncie specyficznych stosunków między mieszczaństwem a panami feudalnymi wytwarza się charakterystyczny układ dwóch węzłów organizmów miejskich, z których jednym jest wyniosły zamek leżący na zewnątrz miasta, drugim zaś położony w dali od niego plac rynkowy. Wraz ze wzrostem bogactwa i kultury miast powstają założenia placowe późnego średniowiecza i renesansu, skupiające budowle sakralne, ratusze lub siedziby władców łączące funkcje handlowe z obrzędami religijnymi, a nawet z widowiskami (plac św. Marka w Wenecji, plac dcl Campo w Sienie) (program uprawnienia budowlane na komputer).

Rozwija się typ założeń nowożytnych; w XVII, XVIII i XIX wieku powstają rozgałęzione układy śródmiejskie ulicami, regularnymi placami dekoracyjnymi, parkami i bulwarami, podporządkowane takim czy innym budowlom - symbolom władzy państwowej. Postęp demokratycznej kultury miejskiej okresu wczesnego kapitalizmu stwarza typy założeń śródmiejskich związane z nowymi gmachami użyteczności publicznej, jak teatry publiczne, biblioteki, banki, uczelnie, parlamenty (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Już najwcześniejsze zespoły śródmiejskie stają się węzłami zbiorczymi systemu ulicznego miasta. Oprócz ich bezpośredniego przeznaczenia - uświetniania siedzib monarszych i przyjmowania rzesz poddanych przybywających z daniną, odurzania ich ekstazą masowych obrzędów, kształtowania ram budowlanych dla kupna i sprzedaży, wreszcie doskonalenia państwa klasowego przez takie czy inne formy wewnątrzklasowej demokracji (uprawnienia budowlane).

Układy śródmiejskie

Układy śródmiejskie są więc nie tylko aktualnym narzędziem oddziaływania ideologicznego; pozostają one na wieki najpotężniejszymi pomnikami swej epoki, pomnikami kultury narodowej. Właśnie w kształtowaniu przestrzennym centrów miejskich dochodzi do świadomych metod działania i osiąga emocjonalną obrazowość swych dzieł sztuka urbanistyki jako swoista forma uogólnionego odzwierciedlenia i poznania stosunków społecznych (program egzamin ustny). Z masy budowlanej miasta czyni ona materialną nosicielkę panującego światopoglądu, pomnik swej epoki. We wszystkich przedsocjalistycznych formacjach społecznych sztuka urbanistyki skupia się przede wszystkim na śródmiejskich zespołach placów, świątyń i domów patrycjatu, w mniejszym stopniu podnosząc do znaczenia dzieł sztuki oddalone zwykle od centrów siedliska ubogiej masy ludności (opinie o programie).

Przeciwieństwo to i ograniczoność sfery działania starej urbanistyki jako sztuki potęguje się szczególnie w dobie kapitalizmu przemysłowego. Przekształcanie gruntów miejskich i samej zabudowy w towar, a budownictwa miejskiego w jeden z rodzajów przedsiębiorczości kapitalistycznej doprowadza do niebywałego zróżnicowania cen działek budowlanych i renty gruntowej, rosnących gwałtownie w dzielnicach klas rządzących - w śródmieściu. Nowe inwestycje budowlane i komunalne z kolei znów wpływają na wzrost cen działek i dalszą spekulację gruntami (segregator aktów prawnych).

Śródmieście miast kapitalistycznych charakteryzuje więc przede wszystkim intensywne nasycenie zabudową i siecią sąsiadują willowe dzielnice burżuazji, a na przedmieściach koszary i baraki robotnicze - oto najbardziej charakterystyczne typy zabudowy miasta kapitalistycznego. Koncentracja kapitału, połączenie się wielkiego kapitału handlowego i przemysłowego w kapitał finansowy znajduje wyraz w powstaniu nowego typu centrum życiowego miasta - city. Skupiska banków, koncernów, towarzystw akcyjnych i giełd, konglomeraty zwarcie pobudowanych wysokich budynków biurowych, tworzące wysokie szczeliny ulic - oto co stanowi obraz największych układów śródmiejskich (promocja 3 w 1).