Grunty torfowe

Na cement portlandzki w betonach i zaprawach mogą działać szkodliwie, nieraz zanieczyszczając grunty na terenie fabrycznym:

• azotany amonu,
• chlor, kwas solny HC1, chlorek magnezu (w obecności wody),
• wapno chlorowe (bielidło w fabrykach papieru) (program uprawnienia budowlane na komputer),
• kwas fluorowy HF (w przetwórniach konserwacji owoców),
• garbniki (ponieważ zawierają siarczan sodu Na2SC>4),
• gazy spalinowe, szczególnie węgla brunatnego i torfu mogące zawierać siarczan sodu Na-2S04, kwas siarkowy H2SO4, dwutlenek węgla CO2 (działanie na czopuchy, fundamenty kominów fabrycznych),
• kwas humusowy (działający raczej na świeży beton); kwas humusowy występuje często łącznie z silniejszymi domieszkami, np. z CO2 i H2SO4,
• kwas mlekowy (w mleczarniach, browarach) (program uprawnienia budowlane na ANDROID),
• kwas mrówkowy (w fabrykach papieru),
• nawóz sztuczny potasowy, jako zawierający domieszkę siarczanu magnezu MgSC>4,
• kwas octowy (w fabrykach papieru, fabrykach konserw, wytwórniach barwników),
• oleje - średnio ciężkie i ciężkie, wytwarzane z węgla kamiennego i zawierające fenol,
• oleje organiczne: lniany i rzepakowy (uprawnienia budowlane).

Specjalnie niebezpieczne są wymienione składniki, gdy występują w gruntach torfowych lub glinach z zawartością wapna. Przytaczamy tu prosty sposób sprawdzenia obecności wolnego CO2 w wodzie. Należy w tym celu nalać do małej butelki 100 cm³ badanej wody i dodać 2 krople rozczynu krystalicznego siarczanu miedzi (10 g CuSOi • 5 HoO w 100 cm³ wody destylowanej) (program egzamin ustny). Po starannym wstrząśnięciu butelki należy postawić ją na czarnym papierze. Jeżeli w ciągu pół godziny woda staje się mętna, wykazuje to, że wolna jest od agresywnego COo; w przeciwnym razie woda godzinami pozostaje przezroczysta.

Wpływy chemiczne

Gdy ilość ta wynosi 10^-7 g/1, a więc pH = 7, woda jest neutralna, przy pH < 7 H są w przewadze w stosunku do jonów OH i woda jest kwaśna, natomiast pH > 7 wykazuje przewagę jonów OH nad jonami H i woda jest alkaliczna. Najczęściej spotykamy wody mające pH z lekka powyżej 7 (opinie o programie).

W czasopiśmie Civil Engineers Review (maj 1952 r.) znajdujemy specjalne opracowanie na podstawie danych zebranych przez jedną ze stacji badawczych angielskich, dotyczące działania siarczanów. We wstępnych uwagach tego opracowania zaznaczono że:

• niektóre przemysłowe wody ściekowe zawierają siarczany niszczące beton, który może być odporny na działanie podobnych siarczanów, lecz zawartych w wodzie pochodzenia naturalnego,
• siarczany sodu i magnezu są łatwo rozpuszczalne w wodzie, wobec tego stężenie roztworu ich w wodzie może być bardzo niejednolite, co czyni je bardziej niebezpiecznymi. W obecności tych siarczanów nawet w słabym rozcieńczeniu należy raczej w ogóle unikać stosowania betonu z cementu portlandzkiego bez ochrony, chyba że układa się beton z bloków zawczasu przygotowanych,
• świeży beton jest znacznie wrażliwszy na wpływy chemiczne niż beton po dłuższym czasie twardnienia, co zresztą jest znane i ustalone już od dawna (segregator aktów prawnych).

W celu zabezpieczenia betonu od szkodliwego działania składników chemicznych zawartych w wodzie lub gruncie, można postępować w następujący sposób:

• stosować cementy odporne na działanie napotkanych domieszek chemicznych, a więc o małej zawartości wapnia; w wielu wypadkach może okazać się szczególnie korzystne zastosowanie cementu hutniczego, który u nas produkowany jest już od kilku lat,
• zabezpieczać beton od zetknięcia się z agresywną wodą lub gruntem, zanim beton ten stwardnieje i nabierze większej odporności; można to osiągnąć np. przez uprzednie przygotowanie odpowiednich części składowych i ułożenie ich na miejscu dopiero po dłuższym twardnieniu.
• stosować beton o dostatecznie dużej ilości cementu, np. 1:2:4 lub 1:1,5:3 *) z jak najmniejszą ilością wody i zwracać szczególną uwagę na dobór kruszywa, aby osiągnąć największą szczelność betonu;
• wprowadzać osłony ochronne, które odizolują beton od czynników agresywnych; tę metodę omówimy w rozdziale 18 przy rozpatrywaniu różnych rodzajów izolacji od wody (promocja 3 w 1).