Język sztuki

Zapewne - język sztuki okazał się w tym przypadku kompletnie niezrozumiały, nieskuteczny (mimo iż twórca postawił się celowo w roli tłumacza). Zapewne - odruch zgorszenia, protestu można zrozumieć, nawet jakoś uzasadnić. Nic nie tłumaczy jednak agresji wobec sztuki i człowieka, w dodatku agresji z Chrystusem na ustach (program uprawnienia budowlane na komputer).

Współczesna kultura stanowi dla chrześcijaństwa ogromne wyzwanie. Mówiąc o wartościach - bezustannie poddaje je próbie. Jednak nawet jeśli postulat pełnej swobody wyobraźni nazwiemy „bredzeniem o wolności”, przyznać musimy, że tylko praktykując tę wolność można dojrzeć do zrozumienia jej ograniczeń. A wolność niesie z sobą cały bagaż ryzyka, nadużyć, artystycznych pomyłek. Można je odrzucić - na tym wszak polega prawo wolnego wyboru nic powinno się ich jednak niszczyć, selekcji ulegną same. kwestia tylko czasu… Dotyczy to całej sztuki nowoczesnej, a szczególnie tej, która w sposób widoczny, nierzadko wyzywający, dotyka wątków metafizycznych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Czy chrześcijanin, dla którego synteza kultury z wiarą stanowi konieczność, a nawet oczywistość, może i czy powinien akceptować kulturową „anarchię"? Czy może pozwalać na wszystko, na żonglowanie symbolami, świętościami, na bezceremonialny stosunek do tradycji i religii? Przygoda współczesnego człowieka z wiarą przypomina bardziej budowę Wieży Babel, walkę Jakuba z Aniołem niż postawę modlitwy. Jeśli Bóg się nie obraża - obrażają się ludzie. Można z nich kpić z wyższością, można - przeciwnie - nawoływać do krucjaty, ale można też próbować coś im wytłumaczyć, skłonić do myślenia, do rachunku sumienia może także (uprawnienia budowlane).

Schizofreniczna perspektywa współczesnej kultury

Mało kto rozumiał to tak dokładnie jak śp. ksiądz Janusz Pasierb, który podkreślał: kondycję człowieka, lecz na kondycję religii w świecie także; mówi o zredukowaniu tradycji do celebracji obrzędów, o zaprzepaszczeniu Chrystusowego przykazania miłości, o kruchości naszego depozytu wiary, o naszej hipokryzji (program egzamin ustny). Mówi o czymś prawdziwym, bolesnym co dzieje się z nami, między nami. co dzieje się z naszą wiarą. Nie możemy udawać, że tego wcale nie ma! Artysta coraz częściej patrzy dziś na świat z perspektywy wartości, które z tego świata wyparowały, mówi o nich jednak częstokroć trafniej i prawdziwiej niż syty o smaku chleba.

Chrześcijanie wierzą, że sztuka, kultura może być jedną z dróg do Nieba. W to. że jest drogą do drugiego człowieka - wierzyć mogą chyba wszyscy. W katalogu Triennale Plastyki - Sacrum tekst Wojciecha Skrodzkiego, doświadczonego, wieloletniego krytyka sztuki, Sacrum a porządek tego świata. Po wstępie, gdzie mowa o „programowej eliminacji sacrum" i „doktrynerskim aplikowaniu ideologii »społeczeństwa otwartego«” kolej na porażającą diagnozę (opinie o programie).

Doktryna „nieprzekraczalnej przepaści" wydaje się najgorszym z możliwych rozwiązań dla przyszłości kultury w tym kraju, także dla przyszłości polskiego Kościoła. Poza wszystkim Chrystus przyszedł przecież zbawić także i współczesność, tu i teraz trzeba szukać Jego śladów. A obowiązkiem Jego uczniów jest zasypywanie, nie pogłębianie przepaści (segregator aktów prawnych).

Schizofreniczna perspektywa współczesnej kultury - mechanicznie powtarzająca polityczne animozje, bezmyślnie konfrontująca rzekomy „zaścianek” z rzekomą „papugą”, a „narodowość" z „europejskością” - winna być sytuacją nie do zaakceptowania przez ludzi myślących. Jeśli nawet - co naturalne bezpieczniej czuć się można wśród swoich, myślących tak samo. w „swoich” pismach, na ..swoich" kongresach, chodząc tylko po „mocno wydeptanych, oznakowanych ścieżkach" ogrodu sztuki - wypadnie kręcić się w kółko, i będzie to zazwyczaj kółko wzajemnej adoracji (promocja 3 w 1). Jeśli kultura ma stać się rzeczywiście „miejscem odnalezienia się”, depozytem naszej wspólnej tożsamości - niezbędna jest postawa otwarcia, wysiłek spotkania i poszukiwania. Wiadomo, że niczego się nie znajdzie, stojąc do siebie plecami lub podstawiając koślawe zwierciadło.