Kopuły półkuliste i koliste żelbetowe

Kopuły te wyróżniają się specjalną lekkością. Przy bardzo dużych rozpiętościach grubość ścianki kopuły, która z obliczeń według naprężeń dopuszczalnych wypada mała, musi być odpowiednio powiększona w celu zachowania stateczności powłoki (program uprawnienia budowlane na komputer).
Cienka ścianka kopuły nazywana jest pospolicie łupiną, a kopuła z cienką ścianką - łupinową.

Uzbrojenie łupiny daje się w 2 kierunkach - południkowym i równoleżnikowym z cienkich prętów o średnicy ok. 6 mm. Uzbrojenie to usztywnia łupinę, przyjmuje na siebie naprężenia od skurczu betonu i zmian temperatury, nadto pręty równoleżnikowe w dolnej części kopuły
przyjmują na siebie naprężenia od pionowych obciążeń.

Kopuły półkuliste oraz inne, w których styczne do południka na wezgłowiu są pionowe, nie dają rozporu na podporze (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Inne kopuły rozpierają podpory i dlatego powinny być zaopatrzone na wezgłowiach w pierścień rozciągany, przyjmujący na siebie te rozpory. Pierścień ten w kopułach łupinowych bywa zwykle żelbetowy. W łupinie w pobliżu pierścienia powstają w kierunku południkowym naprężenia gnące, a w kierunku równoleżnikowym rozciągające, które muszą być przeniesione przez odpowiednie uzbrojenie w tym kierunku.

W kopule obrotowej może być wykonany otwór świetlikowy, a nad nim postawiony łubień. W tym przypadku otwór musi być ograniczony specjalnym pierścieniem żelbetowym, a pobliski pas łupinowy powinien być uzbrojony w kierunku południkowym na zginanie. Jako przykład dużej kopuły obrotowej można przytoczyć kopułę w Żesławicach.

Kopuły, jak zresztą i inne ustroje cienkościenne, wobec cienkości powłok muszą być bardzo starannie wykonane (uprawnienia budowlane). Ich powierzchnia po winna być ściśle wyznaczona i utrwalona, zbrojenie ułożone dokładnie, a betonowanie wykonane umiejętnie ze znaczną ilością cementu (350 - 400 kg cementu w 1 m3 betonu) - najlepiej sposobem torkretowania.
W niektórych krajach do betonowania nie używają deskowań na krążynach, lecz siatki montowane w powierzchnię kopulastą z prętów ze specjalnymi śrubowymi złączami. Betonuje się pasami równoleżnikowymi.

Przy kopułach o mniejszych rozpiętościach (do ok. 30 mi do zmontowanej siatki podwiesza się w betonowanym pasie deskowanie, układa się na siatce pręty południkowe i równoleżnikowe i wszystko razem zebetonowuje się.
Przy kopułach większych pojedyncza siatka mogłaby ulec zwichrzeniu. Układa się wówczas 2 siatki jedną nad drugą, wiążąc je między sobą tak, aby otrzymana powierzchnia była dostatecznie sztywna, a następnie na górnej
siatce układa się deskowanie, na nim uzbrojenie z prętów okrągłych i betonuje się. Przy tym sposobie obydwie siatki zdejmuje się po stwardnieniu betonu (program egzamin ustny).

Kopuły koliste szklano-żelbetowe.

Są to kopuły, których ścianki utworzone są z betonu, umieszczonych w nim kształtek szklanych i prętów zbrojenia.
Kształtki szklane bywają w planie kwadratowe, prostokątne lub okrągłe J). Ich wytrzymałość na ściskanie brutto, to jest iloraz siły niszczącej przez pełny przekrój bez potrącania pustek jest rzędu kilkuset i więcej kG/cm2. Współczynnik sprężystości Es = ok. 650 000 kG/cm2. Współczynnik sprężystości materiału złożonego z betonu i szkła (opinie o programie).

na beton i szkło. Jako przykład przedstawimy kopułę w gmachu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w Warszawie, dla której konstrukcja podtrzymująca i projekt wstępny były opracowywane jako temat dyplomowy w Zakładzie Budownictwa Ogólnego Politechniki Warszawskiej przez inż. Pilicha i inż. Rybickiego, a projekt wykonawczy został zrobiony w Pradze Czeskiej przez inż. L. Novacka, ponieważ kształtki szklane były sprowadzone z Czechosłowacji, a budowa odbywała się przy udziale specjalistów z Pragi (segregator aktów prawnych).

W sali o wymiarach w planie 26,25 X 25,90 m wykonano na 12 słupach 4 krzyżujące się w planie ciągłe podciągi żelbetowe. Na nich zrobiono z wierzchu okrągły pierścień żelbetowy do podtrzymania kopuły, obliczony na zginanie i skręcanie. Części sali poza kopułą są przykryte ocieplonym stropem żelbetowym, swobodnie położonym na ścianach stanowiących ograniczenie sali.

Poprzez wymieniony pierścień przechodzą w kierunku promieniowym przewody ciepłego powietrza (promocja 3 w 1). Od zewnątrz obłożono pierścień materiałem ciepłochronnym i wykonano dodatkowe obramienie do podtrzymania kwiatów, a od wewnątrz umieszczono przy pierścieniu pośrednie oświetlenie elektryczne.