Łożysko

Łożysko złożone z trzech części: dwóch płyt i wałka lub wahacza ustawionego między nimi jest łożyskiem umożliwiającym w jednej płaszczyźnie występowanie przesunięć poziomych i odkształceń kątowych, po przezwyciężeniu tarcia potoczystego (program uprawnienia budowlane na komputer).
Natomiast przeguby i łożyska betonowe, opisane dalej, działają bez pokonywania tarcia na powierzchniach zewnętrznych, lecz tylko przez wywołanie odkształceń sprężystych lub plastycznych, przy czym te ostatnie występują w małych obszarach elementów.

Do występowania przesunięć i obrotów w łożyskach stalowych konieczne jest pokonanie oporów tarcia posuwistego lub potoczystego (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Łożysko zaczyna działać dopiero po pokonaniu tych oporów. Przesunięcia i obroty części łożyska występują w połączeniu z efektami dynamicznymi spowodowanymi wyładowaniem energii odkształcenia ustroju, nagromadzonej przez siły tarcia. Zależność przesunięć od sił występujących w łożyskach stalowych. Po pokonaniu rozwiniętej siły tarcia opór łożyska maleje wskutek drgań i zmiany stanu powierzchni ciernej lub tocznej.

Przesunięcia i obroty w przegubach i łożyskach betonowych, działających zarówno poprzez odkształcenia plastyczne jak i sprężyste, są w przybliżeniu proporcjonalne do sił występujących w przegubie. Przemieszczenia tych łożysk są wolne od efektów dynamicznych. Przeguby i łożyska betonowe działają w granicach swojej odkształcalności bez względu na wielkość sił (uprawnienia budowlane).
Podstawową cechą konstrukcyj betonowych jest ich monolityczność. Nie są to konstrukcje składane z oddzielnie wytwarzanych części, jak kształtowniki i blachy w konstrukcjach stalowych, lecz - ustroje betonowane na miejscu bez przerw lub składane z dużych prefabrykatów łączonych w całości. Wskutek tego części konstrukcyj mostów betonowych współdziałają przy odkształceniu w szerszym zakresie od części konstrukcyj stalowych (program egzamin ustny). Największe znaczenie ma współdziałanie pomostu w odkształceniach elementów głównych przęseł, gdyż powoduje ono zmniejszenie ich odkształceń.

Przenoszenia sił z przęseł

W większości przypadków jedność tworzywa w podporach i przęsłach mostów betonowych daje możność wytwarzania z przęseł i podpór całości konstrukcyjnych. Stąd też w mostach betonowych zanika potrzeba rozdzielania przęseł od podpór i przenoszenia sił z przęseł na podpory za pomocą łożysk (opinie o programie). Pozwala to na unikanie łożysk i przegubów, prowadzi do usunięcia dodatkowych części i do uproszczenia konstrukcyj mostów.
W mostownictwie betonowym istnieje kilka rodzajów przegubów i łożysk dawniej powszechnie stosowanych, a obecnie przestarzałych.

Są to:
- łożyska i przeguby ze stali lanej lub kutej,
- przeguby uformowane z prętów uzbrojenia lub rdzeni betonowych uzwojonych,
- przeguby z blach ołowianych,
- łożyska o wahaczach betonowych, w których przeguby są wykonane ze stali lanej lub kutej, z blach stalowych lub z prętów uzbrojenia.
Przeguby i łożyska przestarzałe opiszemy dalej. Zamiast nich są powszechnie stosowane przeguby i łożyska o większych wartościach technicznych i ekonomicznych.
Przez większe wartości techniczne rozumiemy następujące cechy:
- lepsze dostosowanie kształtów do przenoszenia sił, brak skupisk odkształceń,
- mniejsze opory przy występowaniu przesunięć i obrotów,
- lepsze dostosowanie kształtów i wymiarów do konstrukcji przęseł i podpór.

Przez większe wartości ekonomiczne rozumiemy następujące cechy:
- prostotę wykonania, ustawienia na podporach i połączenia z przęsłem,
- mniejsze zużycie materiałów, robocizny i czasu,
- łatwość utrzymania i wymiany (segregator aktów prawnych).

Wszystkie te cechy były osiągane w budowie łożysk stopniowo, w miarę dokładniejszego poznawania układów sił i odkształceń oraz własności wytrzymałościowych i odkształceniowych materiałów. W tym procesie rozwojowym, podobnie jak i w całej dziedzinie konstrukcyj betonowych, głównym czynnikiem poznawczym były nie rozważania teoretyczne, lecz doświadczenia laboratoryjne, które ujawniły nowe, dotychczas nieznane własności materiałów. W pierwszym okresie budowy mostów betonowych posługiwano się łożyskami stalowymi, których formy powstały wcześniej w budowie mostów stalowych (promocja 3 w 1).