Niski stan zamożności społeczeństwa

Poza walorami przyrodniczymi połączonymi z bogactwem form wydmowych na wybrzeżu, fauny i flory na mierzei i pociętej głębokimi jarami krawędzi wysoczyzny, w EZW znajdują się liczne zespoły zabytków kultury materialnej (Frombork, Tolkmicko, Braniewo, Elbląg, Malbork, Pasłęk). Jest on również połączony szlakami żeglownymi delty Wisły z miastami nad Wisłą, w tym z Gdańskiem. Zabytkowy „Szlak Pochylni" pozwala dopłynąć z Zalewu do położonych ponad 100 m wyżej jezior w rejonie Ostródy-Iławy, a stamtąd piękną rzeką Drwęcą do Wisły pod Toruniem (program uprawnienia budowlane na komputer).

Obecny stan wykorzystania Zalewu dla żeglarstwa letniego i zimowego, krajoznawczej turystyki wodnej oraz sportów wodnych w stosunku do potencjalnych możliwości, a nawet w stosunku do obecnego zainwestowania portów i przystani jest mizerny (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Złożył się na to niski stan zamożności społeczeństwa oraz nie wykształcone tradycje masowego uprawiania żeglarstwa i sportów wodnych. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że w miarę upowszechniania zachodniego modelu czynnego wypoczynku, stan ten będzie się sukcesywnie zmieniał. Należy się więc liczyć z rosnącym w najbliższych latach popytem na małe jachty żaglowe i motorowe, które świetnie nadają się do żeglugi na Zalewie, wodach śródlądowych i jeziorach (uprawnienia budowlane).

Ze względu na wielkość akwenów wodnych Zalew ma dziś prawie nieograniczone możliwości w stosunku do obecnego stanu wykorzystania. Wykluczając ze swobodnej żeglugi obszary torów wodnych, rezerwatów przyrody, mielizn oraz terenów intensywnych połowów, można określić potencjalną chłonność żeglarską Zalewu na 1000-1200 jachtów³. Dla porównania obecnie na Zalewie pływa kilkadziesiąt jachtów, a w sezonie w 1993 roku trasę Elbląg-Kaliningrad przepłynęło około 150 jednostek sportowych i 580 statków pasażerskich. Podobnie wielkie rezerwy dla zorganizowania stanowisk postoju łodzi można znaleźć w płytkich wodach przybrzeżnych między Nadbrzeżem a Kadynami, w rejonie Tolkmicka, Fromborka, Nowej Pasłęki, a także Kątów, Przebrną i Krynicy Morskiej (program egzamin ustny).

Walory turystyczne

Ograniczeniem dla żeglarstwa jest głębokość Zalewu wynosząca przeciętnie ok. 2,5 m, a na torach wodnych 3,5-4,5 m. Uniemożliwia to wpłynięcie na Zalew dużych jachtów pełnomorskich o zanurzeniu powyżej 4,0 m oraz swobodne korzystanie z jego wód przez jachty o zanurzeniu większym niż 2,5 m (opinie o programie).

Na Zalewie Wiślanym są również bardzo dobre warunki do uprawiania żeglarstwa zimowego (bojerów), narciarstwa wodnego, a także windsurfingu. Szczególnie korzystnie przedstawia się Zalew jako teren nauki i treningów młodzieży i sportowców we wszystkich rodzajach sportów wodnych.

Ze względu na warunki dostępności brzegowej Zalewu dla różnych form zagospodarowania turystycznego oraz stopień i stan zagospodarowania brzegu (przystanie, porty) w EZW wyróżniono trzy typy wybrzeży:

1. typ wydmowy obejmujący 30-kilometrowy odcinek Mierzei Wiślanej, tj. 30% linii brzegowej;
2. typ wyżynny występujący u podnóża wysoczyzny morenowej, obejmuje 20% linii brzegowej Zalewu;
3. typ nizinny o charakterze depresyjnym i przydepresyjnym (do 2,5 m npm), z zasady spolderyzowany, obejmuje 50% linii brzegowej Zalewu i występuje głównie w części zachodniej (Żuławy Wielkie) i południowej (Żuławy Pasłęckie) (segregator aktów prawnych).

Powyższa typologia dokumentuje unikatową różnorodność przestrzeni przyrodniczej oraz turystycznej, stanowi także podstawę do kreowania proekologicznych strategii funkcji oraz różnicowania podejść do zarządzania obszarami przybrzeżnymi. Szanse rozwoju funkcji turystycznej wynikają przede wszystkim z unikatowego charakteru tej części wybrzeża polskiego o walorach skali europejskiej, na które składają się zarówno walory geograficzno-przyrodnicze, jak i walory turystyczne (promocja 3 w 1). Walory te wzmocnione są systemem powiązań funkcjonalnych, zdeterminowanych warunkami fizjograficznymi (wąska mierzeja, płytki zalew) oraz brakiem poważnych zagrożeń ze strony funkcji przemysłowych, które długookresowo niszczyłyby komponenty przyrodnicze.