Obrzeże placu

Dokonując tak poważnego przeobrażenia południowej części śródmieścia autorzy MDM (architekci J. Sigalin, S. Jankowski, J. Knothe, Z. Stępiński) wykazali troskę o powiązanie nowych elementów układu z układami historycznymi. Pierwszy odcinek ulicy Nowomarszałkowskiej przerzucili między dwoma symetrycznymi węzłami założenia stanisławowskiego: zbiegiem ulic Marszałkowskiej, Śniadeckich i Koszykowej oraz skrzyżowaniem Polnej z Mokotowską i Nowowawelską (program uprawnienia budowlane na komputer). Wokół tych dwóch punktów charakterystycznych sieci ulicznej krystalizują się i dwa nowe place: zrealizowany już plac Konstytucji oraz plac przy Polu Mokotowskim o niesprecyzowanej jeszcze formie. Łączący je odcinek ulicy Marszałkowskiej, będąc prostopadłym do głównego kierunku Osi Stanisławowskiej, wpisuje się w jej kompozycję. Dalszy przebieg Nówómarszalkówskiej wytyczony został równolegle do jej starej trasy, by połączyć się z nią na nowym placu przed ulicą Rakowiecką (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Wiążąc się z historycznie narosłym układem sieci planistycznej południowej części Warszawy założenie MDM wnosi w ten układ szereg przeobrażeń, wynikających z konieczności życiowych miasta i wzrostu jego skali. Dopiero pełna realizacja założenia, a zwłaszcza ul. Nówómarszalkówskiej pozwoli ocenić w jakiej mierze przeobrażenia te wpłyną na usprawnienie życia stolicy, przede wszystkim zaś jej komunikacji (uprawnienia budowlane).

Jednakże już dziś analizując szczegóły założenia możemy stwierdzić, że autorzy nie ustrzegli się pewnych przerostów w tendencji do przeobrażenia, co przejawiło się zwłaszcza w kształtowaniu poszczególnych węzłów układu. Tak na przykład północne obrzeże placu Konstytucji rzucone w poprzek istniejących kierunków ulic Koszykowej i Pięknej mogłoby zapewne być bardziej organicznie wpisane chociażby w przebieg Pięknej (program egzamin ustny).

Arkadowe cokoły

W zbyt małym stopniu nawiązali autorzy do tradycji Osi Stanisławowskiej jako założenia zielonego; operując wyłącznie zwartą obrzeżną zabudową zatracili możliwość wydobycia tradycyjnego otwartego charakteru przestrzennego układu stanisławowskiego, co byłoby do przeprowadzenia przy zastosowaniu zasady zabudowy wolno stojącej wśród zieleni. Ta uwaga dotyczy zwłaszcza realizowanego obecnie projektu III serii MDM na terenach tzw. latawca (w granicach ulic Marszałkowskiej, Mokotowskiej, Koszykowej i Nowowawelskiej) (opinie o programie).

Już zakończonym elementem MDM wchodzącym bezpośrednio do kompozycji układu założeń śródmiejskich. Warszawy jest zespół placu Konstytucji. Otwiera on centralną część ulicy Marszałkowskiej, przy której wyrasta dziś dominanta miasta, odgrywa więc rolę uroczystego wjazdu do centrum z południa stolicy, a w kierunku odwrotnym stanowi zamknięcie szeroko pojętego układu centralnego w miejscu, gdzie główna arteria miasta rozdziela się na dwie odnogi. Plac długości 210 m i szerokości 120 m założony jest symetrycznie, osiowo. W kierunku na północ symetria ta znajduje konsekwentne zamknięcie: dwa gigantyczne portyki dźwignięte na arkadowe cokoły flankują tu wlot do ulicy Marszałkowskiej, wyraźnie zaznaczając bliskość najuroczystszych wnętrz miasta (segregator aktów prawnych).

Mniej udana jest kompozycja placu w kierunku na południe; długa perspektywa ulicy Marszałkowskiej nie znajduje tu oparcia w niezbędnym - zdawałoby się - akcencie na budynku oddzielającym starą Marszałkowską od nowej jej trasy. Brak tego akcentu osłabia jasność kompozycyjną samego placu, gdyż rygorystyczna jego osiowość pozbawiona zostaje punktu docelowego. Układ kandelabrów akcentujący wlot na starej trasie Marszałkowskiej i zatarasowujący ulicę Nowomarszałkowską, tylko zaciemnia powiązania placu z otaczającymi arteriami i również nie stwarza niezbędnej w tej części dominanty, tym bardziej, że i jego architektura pozostawia dużo do życzenia.

Niemniej jednak plac Konstytucji, pomimo swoich błędów, jest założeniem niezwykle sugestywnym, które zyskało sobie uznanie społeczeństwa. Aby właściwie określić walory tego głównego ogniwa MDM, trzeba dokonać oceny z pewnej perspektywy czasu. Krytykując bowiem MDM stoimy często na gruncie wiedzy kryteriów i osiągnięć zdobytych w dużej mierze właśnie dzięki MDM (promocja 3 w 1).