Piec płomienny

Głównym materiałem okresu rewolucji przemysłowej (XVIII-początek XIX w.) była tzw. stal pudlarska (zgrzewną), na którą ogromne zapotrzebowanie związane było z wynalezieniem maszyny parowej, rozwojem budownictwa okrętowego, budowy kolei, mostów i innych budowli. Zgrzewanie jako proces otrzymywania stali z surówki było opatentowane w 1784 r. przez wynalazcę Ilenry’ego Corta, który skonstruował piec płomienny, pracujący na węglu. Wydajność pracy przy tym procesie wzrosła prawie 20 razy w porównaniu z produkcją stali zgrzewnej (program uprawnienia budowlane na komputer).

W 1755 r. John Smeaton pierwszy zaczął stosować narzędzia żeliwne, a w 1767 r. po raz pierwszy odlano szyny żeliwne, które następnie dały w Rosji swoją nazwę kolei (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Pod koniec XVIII w. produkcja wyrobów z żeliwa znacznie udoskonaliła się. Żeliwo stało się materiałem tanim. W tym czasie Anglicy umieli już robić duże odlewy długości do 20 m, które dostarczano na miejsce budowy transportem wodnym. Jednak wytrzymałość na rozciąganie żeliwa była bardzo niska i można było je stosować tylko w konstrukcjach budowlanych pracujących na ściskanie (np. w mostach łukowych) lub w przegrodach nienośnych (w balustradach schodowych i balkonowych, ogrodzeniach, bramach itp.) i elementach dekoracyjnych (uprawnienia budowlane).

Pierwszą dużą budowlą metalową był właśnie łukowy most żeliwny zbudowany na rzece Severn w Coalbrookcale (Anglia), w latach 1776-1779. Tak samo jak pierwsze budynki kamienne kopiowały kształty i konstrukcje swych drewnianych poprzedników, tak i pierwsze metalowe mosty łukowe wznoszono z wydrążonych klinowatych lanych „kamieni” żeliwnych, podobnie jak mury z kamienia. Na budowę tego mostu długości 60 m, o strzałce luku 15 m i rozpiętości 32 m zużyto ok. 380 t żeliwa (program egzamin ustny).

Kolumna żeliwna

Stopniowo polepszała się jakość wyrobów żeliwnych, udoskonalała się sztuka inżynierska i technika budowlana, w nowych konstrukcjach mostów bardziej racjonalnie wykorzystano właściwości nowego materiału. Pozwoliło to inż. Hennie w 1814 r., po upływie 35 lat od wybudowania słynnego Żelaznego Mostu, osiągnąć przy budowie w Londynie Southwark Bridge żeliwnego mostu łukowego z kamiennymi podporami, wzniesionego nad Tamizą maksymalną rozpiętość 73 m (opinie o programie).

W 1783 r. Anglik Thomas Paine opracował system budowy mostów łukowych z klinowych elementów żeliwnych. Wykorzystując ten system Telford i Douglas w 1801 r. opracowali projekt londyńskiego mostu żeliwnego z pojedynczym przęsłem o rozpiętości 200 m i strzałką łuku 22 m. Projektu tego nie zrealizowano.

Dużymi osiągnięciami inżynieryjno-technicznymi i architektonicznymi były mosty żeliwne w Rosji. Wystarczy wymienić znakomite mosty petersburskie od lekkich jednoprzęsłowych łuków do ogromnego siedmioprzęsłowego (45-47 m) mostu łukowego przez Newę, zbudowanego w 1850 r. przez S. Kierbedzia (segregator aktów prawnych).

Jako przykład wczesnego zastosowania żeliwa w nośnych konstrukcjach budynków może służyć fabryka bawełny w Manchesterze (180lr.). Tu dokonano pierwszej próby stworzenia wewnętrznego szkieletu budynku ze słupów żeliwnych i rozpór. Budowę tego gmachu często rozpatruje się jako określony drogowskaz w historii opanowania konstrukcji metalowych.

Kolumna żeliwna, która przy końcu XVIII w. zastąpiła słupy drewniane pierwszych angielskich manufaktur, trwale potem panowała w ciągu następnego stulecia. Możliwe, że była ona jednym z pierwszych elementów prefabrykowanych konstrukcji budowlanych, przygotowanych metodami przemysłowymi. Z budownictwa przemysłowego przeszła ona szybko do budownictwa ogólnego (Pałac Kryształowy w Londynie, oranżerie, hale targowe, biblioteki, pawilon królewski w Brighton, domy mieszkalne i in.). Kolumny żeliwne stosowano we wnętrzach budynków, rzadziej na ich froncie (promocja 3 w 1).