Plac Maneżowy

Ocena ta dotyczy i niektórych innych zespołów centrum śródmieścia moskiewskiego. Ujmujący śmiałym przestrzennym założeniem plac Maneżowy do dziś nie doczekał się uporządkowania swej podłogi („morze asfaltu"), a architektura wzniesionych w latach jego nowych budowli (hotel „Moskwa" z jego główną elewacją, budynek mieszkalny według projektu J. Żółtowskiego) nie doprowadziła do uzyskania zharmonizowanej całości. Błędy architektoniczne w zabudowie centralnych placów i magistral Moskwy są tym bardziej przykre, że zjawiają się one na kanwie konsekwentnego w swej jednolitej koncepcji planu urbanistycznego, dającego bogate możliwości innych rozwiązań (program uprawnienia budowlane na komputer).

VV trakcie robót urbanistycznych w rejonie placu Czerwonego i otoczenia Kremla powstał trudny problem stosunku do wartości zabytkowych w procesie socjalistycznego przeobrażania miasta (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Prace te wykazały szczególnie dbały i pełen pietyzmu stosunek nowego społeczeństwa do zabytków po raz pierwszy traktowanych nie jako uciążliwy balast i nie tylko jako martwy przedmiot działalności konserwatorskiej, lecz jako wiecznie żywe bogactwo, pełne wewnętrznego ładunku idei, zasad i form. Prawdziwe odrodzenie, powołanie do nowego życia dzieł architektury zabytkowej następuje właśnie w urbanistyce socjalistycznej i co najistotniejsze nie na bazie kultu przeszłości, lecz na gruncie umiłowania współczesnej rzeczywistości i wiary w jej możliwości rozwojowe. Nie jest to więc taktyczny trick, nie jest to przemijający kompromis czy ukłon w stronę tradycji; troska o wartości zabytkowe to wewnętrzna potrzeba rodzącego się nowego ładu miasta (uprawnienia budowlane).

Potrzeby miasta

Obecne i przyszłe potrzeby miasta oraz jego mieszkańców, oto jedyne kryterium, które stosuje urbanistyka socjalistyczna w rozwiązywaniu wszystkich swych zadań, w tym również w ustosunkowaniu się do spuścizny. W naszych warunkach kryterium to jest niezmiernie szerokie (program egzamin ustny). Mieści ono w sobie m. in. konieczność włączenia w nowy obraz miasta elementów historycznych, wychowania jego mieszkańców w poczuciu dumy narodowej z postępowego dorobku przeszłych pokoleń, wreszcie przyjęcia za punkt wyjścia przebudowy miasta jego historycznie powstałego systemu urbanistycznego zawierającego wiele wartości gospodarczych oraz sprawdzonycli walorów funcjonalnych i estetycznych, a także żywotnych wartości jego architektury (opinie o programie). Doświadczenie Moskwy wykazuje, że w warunkach socjalistycznych nie ma mowy o przeciwstawności nowej i historycznej zabudowy miasta. Możliwość architektonicznej koordynacji nowej zabudowy, kształtowania miasta jako jednolitej kompozycji z jednej strony oraz zgodność nowej, socjalistycznej kultury z postępowymi ideałami przeszłości, jej głęboki patriotyzm, jej antykosmopolityczne ostrze z drugiej - wszystko to stwarza przesłanki ciągłości historycznej w zabudowie miast (segregator aktów prawnych).

Ten stosunek do zabytków zrodzony na gruncie afirmacji współczesności i przyszłości narodu ustala zarazem konkretne ramy i kierunki odbudowy, rekonstrukcji i przebudowy, wysuwa konieczność rozróżnienia prawdziwych pomników kultury narodowej spośród masy reliktów odległej lub niedawnej przeszłości. Kiedyś Lenin drwił z tycłi rewolucjonistów, którzy korzyli się przed wszelką nowością tylko dlatego, że „to jest nowe“. Nie wynika stąd jednak, że w podobny sposób należy korzyć się przed każdym obiektem obarczonym pewnym cenzusem wieku, tylko dlatego, że „to jest stare“ (promocja 3 w 1).

Wybitne pomniki kultury narodowej - pałace, ratusze, świątynie - dzięki skupionej na nich w swoim czasie uwadze, pracy i siłom architektonicznym, stały się plastycznym wyrazem ideałów artystyczno-moralnych, postępowych dążności, dorobku swej epoki. Jedność tych tradycji i dzisiejszych socjalistycznych ideałów narodu czyni wielkie te zabytki szczególnie żywotnymi, ukazującymi w nowym świetle naszej rzeczywistości swe najgłębsze walory; takie są chociażby budowle kremlowskie, taki jest sobór Wasyla Błogosławionego.