Światło słoneczne

Światło słoneczne dociera do ziemi częściowo jako światło bezpośrednie, kierunkowe oraz jako światło rozproszone przez atmosferę, tzw. światło nieboskłonu. Stosunek ilości światła bezpośredniego do rozproszonego zależy od stanu atmosfery, od zachmurzenia; jeśli przy bezchmurnym niebie światło rozproszone stanowi ok. 10% całej ilości światła słonecznego, to przy wzrastającym zachmurzeniu 20 do 50%, a przy całkowicie przykrytym chmurami niebie 100% (program uprawnienia budowlane na komputer).

Ponieważ w naszych warunkach klimatycznych tylko ok. 1/3 dni w roku jest słonecznych, a i wtedy bezpośrednie promienie słońca docierają do wnętrza budynku na krótko i oświetlają bezpośrednio tylko niewielką jego część, przy obliczeniach oświetleniowych brane jest pod uwagę wyłącznie rozproszone światło nieboskłonu, czyli stan tzw. „nieba pokrytego”. Nasłonecznienie bezpośrednimi promieniami słońca, tzw. insolacja, jest w zasadzie pożądane ze względów zdrowotnych, ale w oświetleniu wnętrza stanowi czynnik dodatkowy, sporadyczny, a w miejscu pracy przeważnie niepożądany, chociażby z tego względu, że powoduje olśnienie wzroku, niszczenie niektórych materiałów i przegrzanie pomieszczeń w lecie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).                            

Odpowiednie usytuowanie budynków i pomieszczeń może zapewnić insolację wnętrza lub od niej zabezpieczać. W budynkach przemysłowych pożądane jest, a w niektórych rodzajach przemysłu wręcz wymagane, usytuowanie otworów świetlnych na północ, natomiast w budynkach mieszkalnych od północy sytuuje się pomieszczenia pomocnicze, a pokoje mieszkalne powinny mieć zapewnione nasłonecznienie chociaż przez krótki czas w ciągu dnia przez cały roku (uprawnienia budowlane).

Natężenie oświetlenia dziennego

Odpowiednie przepisy budowlane wymagają w tym przypadku nasłonecznienia elewacji min. w ciągu Z wykresów tych widać, że natężenie oświetlenia zmienia się nie tylko w ciągu doby od zera do kilkudziesięciu tysiąca luksów, lecz również zasięg dzienny wykazuje różnice od 10 000 lx w południc w grudniu do 70 000 Ix w południe w czerwcu. Nierównomierność oświetlenia dziennego w czasie powiększają jeszcze zmienne warunki atmosferyczne oraz w znacznym stopniu zapylenie i zadymienie powietrza w miastach i ośrodkach przemysłowych (program egzamin ustny).

Natężenie oświetlenia dziennego we wnętrzu budynku zależne jest od natężenia na otwartej przestrzeni oraz od wielkości i położenia otworów oświetleniowych. Natężenie we wnętrzu jest proporcjonalne do wielkości wycinka nieboskłonu, który to wnętrze oświetla, czyli do wielkości kąta przestrzennego obejmującego ten wycinek. Im dalej znajduje się punkt oświetlany od otworu oświetleniowego, tym mniejszy jest ten kąt i mniejsze natężenie oświetlenia (opinie o programie).

Charakterystyczne wykresy natężenia oświetlenia płaszczyzny poziomej, jakie dają różne rodzaje otworów oświetleniowych, zależnie od ich położenia. Przy oświetleniu bocznym okno umieszczone nisko daje duże natężenie oświetlenia w jego pobliżu. Natężenie to w miarę oddalania się od okna gwałtownie maleje; im okno 3 godzin w czasie zrównania dnia z nocą, tj. 21.III. i 21.IX. Najmniej wygodna jest sytuacja okien na zachód, gdyż w lecie operacja zniżającego się słońca jest w nagrzanym już wnętrzu bardzo dokuczliwa. Toteż okna elewacji zachodnich, jeśli nie są ocienione drzewami, powinny być zaopatrzone w odpowiednie urządzenia zacieniające (zasłony, żaluzje) (segregator aktów prawnych).

Zapewnienie lub eliminowanie nasłonecznienia wnętrz budynków i ich otoczenia, bardzo istotne w projektowaniu urbanistycznym, zostało obszernie opracowane przez M. Twarowskiego. Zmienność natężenia oświetlenia dziennego w zależności od czasu, gdzie przedstawiono średnie natężenie oświetlenia na całkowicie otwartej płaszczyźnie poziomej, obliczone na podstawie wieloletnich pomiarów, prowadzonych od 1953 r. przez Instytut Elektrotechniki w Międzylesiu k. Warszawy (promocja 3 w 1).