Plan Corbusiera

Plan Corbusiera przebudowy centrum Paryża nic ogranicza się do kosmopolitycznego ukształtowania nowych założeń śródmiejskich; wysuwa też swoistą koncepcję roli starego układu założeń historycznych i ich ustosunkowania do nowego centrum (program uprawnienia budowlane na komputer). Burząc i przebudowując w swym projekcie śródmiejskie bloki Paryża Corbusier zatrzymuje się przed zespołami architektonicznymi starego centrum - Średnicą paryską, wyspą Cite, Osią Inwalidów; tę dzielnicę ściśle historyczną pozostawia nietkniętą. Intensywna działalność życiowa charakterystyczna dla centrum wielkiej stolicy miałaby przy tym przenieść się do miasta drapaczy, a stara dzielnica wypełniona pomnikami kultury narodowej stałaby się w tym ujęciu muzealnym miastem-zabytkiem, co więcej - cmentarzem architektury. „Marzę o tym, aby zobaczyć plac Zgody pustym, odludnym, milczącym, a Pola Elizejskie jako miejsce spacerów - pisze Corbusier… Bo tak, przedmioty także kiedyś umierają i parki »a la Monceau« są kokieteryjnie utrzymywanymi cmentarzami. Można tu marzyć, uczyć się, i oddychać… Plan Voisin wydziela całe stare miasto - od Saint Gcrvais do placu Gwiazdy i przywraca mu spokój" (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Centrum Paryża, jak i innych wielkich miast, niewątpliwie przeciążone jest obecnie komunikacją kołową; wymaga to radykalnego rozładowania. Lecz między tym postulatem a corbusierowską koncepcją przewidującą eliminację ze starego centrum wszystkich istotniejszych ośrodków życiowych, pozbawienie go czołowej roli w mieście, likwidację w nim ruchu i przekształcenia w dzielnicę-muzeum, w park-cmentarz przebiega linia zasadni czego podział u. Mumifikacja starych założeń i przekształcenie ich w miasto-muzeum prowadzi do moralnego unicestwienia w nich przede wszystkim tych ogólnonarodowych postępowych wartości, które po dziś dzień nic obumarły, które przerzucają most między tradycjami a współczesnością i mogą być podchwycone przez nurt nowego życia (uprawnienia budowlane).

Połączenie zabytków

Połączenie zabytków z nowym życiem miasta i jego przodującymi tendencjami ujawnia w starych budowlach ich rysy postępowe, uzbraja siły postępu w demokratyczne tradycje przeszłości. I na odwrót - odgrodzenie zabytków od życia współczesnego, potraktowanie ich jako martwych eksponatów uwypukla w starych budowlach i zespołach to, co rzeczywiście w nich obumarło a więc ich bezpośrednie przeznaczenie jako pałaców królewskich lub magnackich itp. W dziedzinie twórczości urbanistycznej Corbusier w ciągu ostatnich dziesięcioleci pogłębił swą postawę społeczną i ideowo-artystyczną, która znalazła wyraz w jego Urbanisme (program egzamin ustny).

Wizje architektoniczne nakreślone w „planie Yoisin" powtarzają się zarówno w teoretycznym „mieście promiennym", jak i w konkretnych projektach przebudowy Buenos Aires (1929), Nemours (1939) i Algeru w Afryce, gdzie występują nieznacznie jedynie zmodyfikowane te same geometryczne drapacze. W projekcie przebudowy Moskwy wysuwa Corbusier myśl zniszczenia historycznego śródmieścia i zastąpienia tradycyjnego układu promienisto-obwodnicowego siatką prostokątną (opinie o programie). W r. 1942 wychodzi książka La maison des homines, w której znajdujemy nową wersję „planu Voisin", zmienioną o tyle, że rzuty drapaczy przeistaczają się z formy krzyżowej w rozwarte ku rzece wachlarze. Program przeciwstawienia starego i nowego miasta znajduje tu dobitne sformułowanie w nowych rysunkach Corbusiera przedstawiających dwa zestawione obok siebie światy architektoniczne oddzielone szwem ulicy Rivoli i założonego za nią pasa zielonego (segregator aktów prawnych). Rozwój pomysłów architektonicznych reprezentują villa Savoye w Poissy (1928-1930), projekt pałacu Ligi Narodów w Genewie (1927), projekt konkursowy Pałacu Rad w Moskwie (1931) przewidujący wzniesienie w sąsiedztwie Kremla budowli o pokazanej na zewnątrz konstrukcji masztowo-szkieletowej, na której wisi sklepienie wielkiej sali (promocja 3 w 1).