Pomiar pęknięć okrężnych

Wpływ pęknięć okrężnych na jakość drewna zależy od ich umiejscowienia i wielkości. Duże znaczenie ma odległość pęknięcia od rdzenia; niewielkie pęknięcia położone blisko rdzenia niewiele obniżają jakość drewna (program uprawnienia budowlane na komputer).
Pomiar pęknięć okrężnych przeprowadza się w następujący sposób: dla pęknięć pełnych podaje się średnicę w centymetrach lub w ułamku średnicy drewna okrągłego; wielkość pęknięcia łukowego określa się podając jego odległość od środka przekroju w centymetrach lub w ułamku promienia oraz długość łuku w ułamku obwodu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Wygląd podobny do pęknięć okrężnych ma tzw. opuklina; powstaje ona w żywych drzewach wskutek infekcji grzybiej przez uszkodzoną korę. Zakażone miejsce ulega zabliźnieniu. Drewno zgniłe kurczy się, wskutek czego powstaje wewnętrzne pęknięcie o zarysie kolistym lub łukowym. Opuklina może również wystąpić w wewnętrznym bielu zawierającym mniej garbników niż twardziel, co ułatwia rozwój grzybni.
W tarcicy pęknięcia wewnętrzne powstają jedynie w wypadku zbyt intensywnego wysychania, zwłaszcza przy suszeniu w suszarniach. Pęknięcia tego typu przebiegają w kierunku promieniowym i stanowią wadę ukrytą, niewidoczną na czołach materiału (uprawnienia budowlane). Obniżają one wytrzymałość drewna i utrudniają dalszą obróbkę, zwłaszcza rozdzielanie z grubości.

Pęknięcia zewnętrzne. Pęknięcia mrozowe przebiegają wzdłuż pnia zwykle w dolnej, odziomkowej jego części. Na przekroju poprzecznym mają one kierunek promieniowy, przy czym najszersze są przy obwodzie, zanikając stopniowo ku środkowi pnia; często sięgają one aż do rdzenia.

Pęknięcia mrozowe powstają pod wpływem silnego mrozu, zwłaszcza w przypadku nagłego obniżenia się temperatury. Bezpośrednią przyczyną pęknięcia są naprężenia rozciągające, skierowane wzdłuż obwodu pnia (w poprzek włókien); najprawdopodobniej powstają one wskutek kurczenia się gwałtownie oziębionych, zewnętrznych warstw drewna (program egzamin ustny).

Różnice rozszerzalności cieplnej

Charakterystyczny dla drewna mały współczynnik przewodnictwa temperatury powoduje, że wewnętrzne warstwy pnia kurczą się wolniej od warstw zewnętrznych. W związku z tym powstają naprężenia przekraczające wytrzymałość drewna na rozciąganie w poprzek włókien; w ten sposób powstają pęknięcia mrozowe (opinie o programie).
Kollmann zwraca uwagę na pęknięcia mrozowe w drewnianych kostkach brukowych. Wobec małych wymiarów kostki trudno przypisywać powstawanie pęknięć jedynie małemu współczynnikowi przewodnictwa temperatury; należy raczej przypuszczać, że główną rolę odgrywa tutaj anizotropia cieplnej rozszerzalności drewna.

Współczynnik rozszerzalności cieplnej drewna dębu czerwonego (Quercus borealis Michx.) wynosi w kierunku promieniowym ar = 28,3 • 10“6, a w kierunku stycznym a, = 42,3 • 10-6. Nowsze badania Weatherwaxa i Stamma (1946) przeprowadzone na większej liczbie gatunków, wykazały istotne różnice rozszerzalności cieplnej drewna w kierunku promieniowym i stycznym (segregator aktów prawnych). Przy dużych wahaniach temperatury (silny mróz) różnice te mogą stać się przyczyną dużych naprężeń rozciągających wzdłuż obwodu pnia i mogą spowodować rozerwanie jego zewnętrznych warstw. Hipotezę tę zdaje się potwierdzać fakt, że pęknięcia mrozowe występują najliczniej u gatunków, których drewno ma duży ciężar właściwy (dąb, jesion, wiąz, jawor, rzadziej u buka i jodły), a zależność współczynników rozszerzalności cieplnej drewna od jego ciężaru właściwego została ustalona doświadczalnie (Weatherwax i Stamm).

Odmiennego zdania jest Knuchel, który twierdzi, że pęknięcia mrozowe powstają wskutek wysychania drewna, spowodowanego głębokim zamarzaniem gleby i zahamowaniem pobierania wody przez korzenie. Hartig natomiast widzi przyczynę tych pęknięć w osadzaniu się wody związanej (imbibicyjnej) w przestrzeniach międzykomórkowych, co powoduje kurczenie się drewna; Busse do przyczyn tych zalicza również zimowe wiatry wschodnie wiejące podczas silnych mrozów (promocja 3 w 1).