Prace terenowe

Badania zmierzające do scharakteryzowania średnich własności technicznych poszczególnych gatunków drzew, w zależności od warunków siedliskowych i wpływu środowiska, muszą być oparte na wybranych metodycznie z lasu drzewach próbnych.

Badania tego rodzaju obejmują trzy fazy:
- Prace terenowe związane z wybraniem przeznaczonych do badań wyrzynków.
- Wyrobienie próbek i prace laboratoryjne (program uprawnienia budowlane na komputer).
- Statystyczne opracowanie wyników.
Prace terenowe obejmują:
a) Wybór i opis powierzchni próbnej.
b) Wybór drzew próbnych.
c) Wybór wyrzynków próbnych.

Drzewostan zakwalifikowany do założenia powierzchni próbnej powinien obejmować przynajmniej 2 ha powierzchni (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Powierzchnia próbna powinna obejmować ten sam typ siedliska; drzewostan objęty powierzchnią próbną powinien być tego samego pochodzenia i wykazywać jednakowe zadrzewienie i zwarcie. Ponadto drzewostan jednogatunkowy powinien mieć jednolity skład, a drzewostan jednowiekowy mniej więcej jednakowy wiek.
Powierzchnie próbne zakłada się w rozmiarach: 0,25 ha (50×50 m), 0,50 ha (100×50 m) i 1 ha (100×100 m). Najczęściej stosuje się powierzchnie próbne o obszarze 0,25 ha; powierzchnie 1 ha stosuje się przy zbieraniu materiałów w drzewostanach mieszanych, których strukturę trudno byłoby określić na podstawie małych powierzchni próbnych. Na
założonych powierzchniach próbnych należy wykonać odkrywki glebowe (uprawnienia budowlane).

Podział drzew próbnych

W opisie powierzchni próbnej uwzględnia się następujące szczegóły:
- Opis siedliska, w którym należy podać krótką charakterystykę położenia terenu, klimatu, gleby, pokrywy gleby i runa (program egzamin ustny).
- Opis drzewostanu, w którym podać należy jego skład, ustrój, sposób powstawania i pielęgnowania, rodzaj gospodarstwa, kolej rębności, jakość, podrost i podszyt.
- Charakterystyka ilościowa drzewostanu uwzględniająca:

a) liczbę drzew na 1 ha,

b) przeciętny wiek drzewostanu,

c) średnia wysokość - na podstawie pomiaru wysokości drzew w liczbie wystarczającej do wykreślenia krzywej wysokości,

d) powierzchnia przekroju na wysokości pierśnicy w odniesieniu do powierzchni próbnej (0,25 ha) oraz przeliczona na 1 ha,

e) średnia powierzchnia przekroju na wysokości pierśnicy,

f) średnia pierśnica,

g) miąższość grubizny na 1 ha,

i) zwarcie,

j) zadrzewienie,

k) klasa zamożności siedliska,

l) typ drzewostanu.
Dla uwypuklenia opisu należy wykonać zdjęcia fotograficzne z powierzchni próbnych (opinie o programie).

Na powierzchni próbnej należy wyciąć 9 drzew próbnych. Wybór drzew próbnych oparty jest u nas najczęściej na metodzie Hartiga. W tym celu tworzy się 3 klasy, grubościowe o równej powierzchni przekroju i z każdej klasy wycina się po 3 drzewa o średniej dla danej klasy pierśnicy i wysokości. Ponieważ niejednokrotnie trudno jest dobrać drzewa według wyliczonej pierśnicy i wysokości, przeto dopuszcza się pewne odchylenia, które dla pierśnicy nie mogą przekraczać ± 3 cm, dla wysokości ± 150 cm. Drzewa próbne wycina się na powierzchni próbnej lub w drzewostanie bezpośrednio otaczającym powierzchnię próbną (segregator aktów prawnych).

Podział drzew próbnych na 3 klasy grubości przeprowadza się dlatego, że drzewa najcieńsze, które grupują się w I klasie Hartiga, obejmują drzewostan podrzędny, a więc drzewa przygłuszone i opanowane. Drzewa te mają drewno wąskosłoiste i dają w ramach gatunków iglastych wyższe wyniki wytrzymałościowe niż drzewa II i III klasy Hartiga, reprezentujące drzewostan współpanujący, panujący i górujący. Wyprowadzenie wspólnej średnicy arytmetycznej dla 3 klas grubościowych spowodowałoby podwyższenie średnich wyników kosztem I klasy, co nie zawsze byłoby słuszne. Dla celów bowiem konstrukcyjnych istotne są raczej wyniki II i III klasy grubości. Przy dużej rozpiętości pierś- nic, np. w przestarzałych drzewostanach bukowych lub jodłowych, należy zastosować podział na 4 lub więcej klas grubości.

Wybrane i ścięte drzewa próbne należy opisać według załączonego wzoru (promocja 3 w 1).
Do protokołu powierzchni próbnej należy dołączyć krzywą wysokości oraz krzywą strukturalną pierśnic (wielobok liczebności pierśnic), celem graficznego zobrazowania struktury drzewostanu.