Przetworzenia tradycji

Biorąc formy z wieków ubiegłych, a zasady ich przetworzenia z architektury mieszczańskiej końca XIX wieku uszczuplili w ten sposób sferę przejawiania się postawy i metody twórczej naszej epoki, która powinna znaleźć wyraz m. in. w sposobie interpretacji, selekcji i przetworzenia tradycji (program uprawnienia budowlane na komputer). Koncepcja „nawiązania do Heuricha", gdyby była konsekwentnie doprowadzona do końca, oznaczałaby w istocie rzeczy rezygnację z przetworzenia wielkich stylów przeszłości w duchu nowych treści dnia dzisiejszego na rzecz adaptacji sposobu interpretowania klasyki przez schyłkową architekturę burżuazyjną początku XX wieku (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Że interpretacje te różnią się bardzo istotnie, nawet gdy mamy do czynienia z twórczością starych architektów-realistów, świadczy przykład architektury rosyjskiej, której świetni mistrzowie przedrewolucyjni - Szczusjew, Żółtowski, Fomin - wkraczają w latach władzy radzieckiej na nowe tory twórczości istotnie zmieniając i oczyszczając swoją paletę pod wpływem nowych treści (uprawnienia budowlane). Niewątpliwie i plejada wielkich architektów polskich ubiegłych dziesięcioleci - gdyby dożyła do okresu ewolucji sztuki architektonicznej w Polsce Ludowej, nie zatrzymałaby się na starych pozycjach swej twórczości. Należałoby się więc poważnie zastanowić, czy słuszne jest wskrzeszanie tych przebrzmiałych pozycji przez nasze pokolenie, o nowym, jakże bogatym i wielostronnym sposobie odczuwania. Dlatego też rozważania teoretyczne niektórych autorów MDM i przedstawicieli resortu budownictwa na temat dróg nawiązania do dziedzictwa powinny ulec gruntownej, krytycznej analizie (program egzamin ustny).

Wzdłużne budynki

MDM jest dowodem, że czerpać z rodzimych tradycji należy wprost ze źródła i że załamywać je należy w pryzmacie światopoglądu i sposobu odczuwania świata człowieka naszego społeczeństwa. Nie ulega kwestii, że w dziele swym autorzy MDM szukali obrazu nowej rzeczywistości. Szkoda, że wynik ich poszukiwań został osłabiony przez mylną koncepcję historyczną (opinie o programie).

Założenie MDM świadcząc o tym, jak błędy metody twórczej i braki warsztatowe Osłabić mogą efekt wielkiego przedsięwzięcia urbanistycznego, wskazuje zarazem, w jak wielkim stopniu górujące nad tym dziełem przejęcie nastrojami dumy obywatelskiej naszego pokolenia ujmuje i imponuje pomimo wielu poważnych potknięć autorów. Gdy w słoneczne przedpołudnie wchodzimy na plac Konstytucji podążając do centrum miasta znajdujemy się pod urokiem skali realizacji i optymizmu architektury tego założenia (segregator aktów prawnych). Dwa wzdłużne budynki, z których jeden pozostaje podówczas nieoświetlony, prowadzą ku dominancie rytmami podcieni. Na ścianie północnej placu bogato zalanej słońcem rysują się jędrne zarysy portyków - wielkiej formy architektonicznej uroczystych propylei wielkiej Marszałkowskiej. Nad blokiem zabudowy między Piękną a Wilczą, nad ciekawy mi łącznikami zdobionymi sgrafitto, nad rytmem wykuszy i MDM-owskimi gzymsami zjawia się złota igła i lekkie bryły wieńczące centralnego wieżowca. Architektura placu Konstytucji pełna rozmachu przestrzennego socjalistycznego śródmieścia wprowadza nas na najuroczystsze tereny stolicy.

Dokonując przeglądu założeń śródmiejskich miast polskich i rosyjskich, później zaś radzieckich, natrafialiśmy stale na nić wzajemnych więzów kulturalnych przewijającą się w ciągu stuleci. Nić ta znaczona koncepcjami założeń regularnych XVIII wieku, imionami Rinaldiego i Merliniego, Corazziego i Rossiego, Noakowskiego i Szczusjewa, Żółtowskiego i Lalewicza, dociera do naszych czasów i przerasta w potężny nurt braterstwa i współpracy w okresie Polski Ludowej (promocja 3 w 1).

Widomym pomnikiem braterstwa polsko-radzieckiego a zarazem bliskich więzów kultury architektonicznej Polski i ZSRR jest Pałac Kultury i Nauki, wzniesiony w Warszawie w latach 1952-1955 siłami i środkami Związku Radzieckiego.