Pustaki w stanie powietrzno-suchym

Pustaki w stanie powietrzno-suchym powinny wytrzymywać obciążenie 150 kG, działające na całą powierzchnię górną pustaka.

Pustaki przeznaczone do badania (4-b6 sztuk zależnie od liczby sztuk w odbieranej partii) suszy się do stałego ciężaru, a następnie wyrównywa górną i dolną powierzchnię zaprawą gipsową. Po stwardnieniu zaprawy przystępuje się do wykonywania próby w maszynie probierczej, stosując obustronne podkładki ze sklejek. Nacisk na pustak powinien wzrastać równomiernie do 150 kG, przy czym wzrost obciążenia ma wynosić około 5 kG/sek (uprawnienia budowlane).

wagowa pustaków 1 gatunku nic powinna przekraczać 20%.

Mrozoodporność jest wymagana w zależności od warunków, w jakich pustaki będą się znajdowały w budowli.

Dopuszczalne wady pustaków każdej klasy podane są w PN/B-12005.

Poza pustakami znormalizowanymi spotykane są pustaki z trójkątnym kanalikiem do przewodów elektrycznych. Po odbiciu dolnej ścianki kanalika można w nim umieścić na zaprawie rurkę z przewodem elektrycznym. Niektóre cienkościenne pustaki, zwłaszcza wysokie, mają dodatkową poziomą ściankę wewnętrzną, wzmacniającą pustak.

Dachówki ceramiczne. W zależności od sposobu produkcji rozróżnia się dachówki ciągnione i tłoczone. Ciągnione formowane są maszynowo ze wstęg na dachówczarkach, tłoczone są prasowane pod ciśnieniem w specjalnych formach. Do ciągnionych należą: karpiówka, dachówka przylgowa (zakładkowa) i holender- ka zwykła; do tłoczonych: marsylska, holenderka żłobkowana, mnich-mniszka, klasztorna oraz gąsiory (program na telefon). Glina do wyrobu dachówek powinna być bardziej czysta i plastyczna niż na cegły, przemrożona, starannie oczyszczona i przesuszona. Wypalanie odbywa się w temperaturze ok. 1000°C, bliskiej początku spiekania.

Oprócz dachówek o zwykłym formacie w większości rodzajów dachówek wyrabia się w niewielkim procencie dostawy tzw. dachówki połówkowe, które potrzebne są do otrzymywania równej linii pokrycia przy szczytach dachów, a to ze względu na to, że spoiny prostopadłe do okapu są usytuowane w warstwach mijankowo.

Badania techniczne dachówek ceramicznych podane są w PN-54/B-12029 (program na komputer).

Karpiówka

Jedna z odmian krycia dachów karpiówką przypomina swoim wyglądem łuskę karpia i stąd pochodzi nazwa dachówki. Do krycia koszów i miejsc do nich przyległych wyrabiana jest karpiówka. Dachówka ta nie jest znormalizowana.

Postępowanie przy odbiorze obejmuje sprawdzenie cech zewnętrznych a) barwy (tylko dla gat. 1), b) wymiarów, c) wichrowatości, d) pęknięć odbić, zgnieceń, e) obcięcia zaczepu, f) dźwięku, g) przełomu oraz badani; laboratoryjne: a) wytrzymałości na złamanie, b) badanie przesiąkliwości c) badanie odporności na działanie mrozu. Sprawdzenie powyższych cech odbywa się na próbkach pobranych w sposób losowy.

Badania laboratoryjne przeprowadza się również na próbkach pobranych w sposób losowy wg PN/N-03010. „Losowy wybór sztuk próbek”.
Do badań wytrzymałościowych na zginanie pobiera się 8 sztuk, zaś do badań przesiąkliwości i odporności na działanie mrozu — po 6 sztuk (program egzamin ustny).

Badanie wytrzymałości na zginanie wykonywa się na dachówkach wysuszonych do stałego ciężaru w temperaturze 110°C. W miejscu obciążenia, po stronie z noskiem, pośrodku dachówki wyrównywa się jej powierzchnię zaczynem cementowym na szerokości 1 cm w poprzek całej dachówki w celu równomiernego rozłożenia obciążenia. Na stronie odwrotnej formuje się w ten sam sposób dwa paski tej samej szerokości, przy czym odległość osiowa każdego paska od środka dachówki powinna wynosić 15 cm.

Próbę wykonywa się po stwardnieniu pasków, układając dachówkę w maszynie probierczej na dwóch półokrągłych podkładkach drewnianych o promieniu 2,5 cm, bezpośrednio pod paskami zaprawy w odległości osiowej 30 cm. Nacisk na środek dachówki powinien się odbywać stopniowo za pomocą przekładki zapewniającej równomierność rozłożenia siły na całą szerokość dachówki i zapobiegającej miejscowemu zmiażdżeniu. Średnia arytmetyczna siły łamiącej nie powinna być mniejsza od 30 kG, jednak 25% próbek może dać wyniki zawarte w granicach 24 do 30 kG (opinie o programie).

Przesiąkliwość bada się w następujący sposób. Na oczyszczonej wierzchniej płaszczyźnie dachówki przymocowuje się woskiem rurkę szklaną o średnicy około 2,5 cm, kalibrowaną do wysokości 160 mm. Połączenie uszczelnia się od zewnątrz, aby woda przezeń nie przeciekała. Rurkę napełnia się wodą do 160 mm i stwierdza zmianę poziomu nalanej wody wskutek jej wsiąkania (segregator aktów prawnych).

Co godzinę dolewa się wodę do pierwotnego jej poziomu i stwierdza wygląd spodniej powierzchni dachówki, na której dopuszczalne jest pojawienie się wilgotnej plamy, natomiast tworzenie się kropel i ich skąpy- wanie świadczy o złym gatunku wyrobu. Próba powinna trwać do 3 godzin (promocja 3 w 1).
Odporność na zamrażanie. Po 25-krotnym zamrażaniu w naczyniu nie powinno być widocznego osadu, a wyjęte dachówki powinny być wolne od pęknięć i zniekształceń.