Reakcje psychiczne organizmu

Hałas wywiera wpływ przede wszystkim na jakość i dokładność wykonywanej pracy. Wpływ ten jest tym bardziej widoczny, im praca ta wymaga większego skupienia lub specjalnej dokładności. Wartości te powinny stanowić punkt wyjścia do ustalenia szczegółowych dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku, zarówno dla norm krajowych jak i branżowych (program uprawnienia budowlane na komputer).

Reakcje psychiczne organizmu na hałas, tj. fakt, że jego obecność zaczynamy sobie uświadamiać lub że powoduje on przebudzenie ze snu, występują powyżej 35 dB, natomiast reakcje fizjologiczne, a więc zmiany rytmu impulsów nerwowych, bicia serca, oddechu itp. powyżej 65 dB (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Zalecenie ISO/R 1996 oraz PN-70/B-02151 określają w sposób dokładniejszy zależność między warunkami akustycznymi, a rodzajem obejmującymi wąskie i szerokie pasma częstotliwości o różnych poziomach natężenia dźwięku. Z obu rysunków widać, że zagłuszeniu łatwiej ulegają tony o częstotliwościach większych od częstotliwości tonu zagłuszającego, niż tony o częstotliwościach mniejszych (uprawnienia budowlane).

Jednym z podstawowych sposobów przekazywania informacji jest mowa. Dźwięki mowy stanowią zbiór określonych sygnałów akustycznych, które umożliwiają przekazywanie tych informacji. W warunkach względnej ciszy, a więc przy poziomie dźwięku w granicach od 0 do 30 dB można bez trudności porozumiewać się szeptem; głosem normalnym można porozumiewać się w hałasie o poziomie od 35 do 55 dB, głosem podniesionym w hałasie od 60 do 75 dB, rozmowa w hałasie o poziomie od 80 do 95 dB jest już bardzo utrudniona. Przy 100 do 110 dB można porozumiewać się tylko krzykiem, natomiast powyżej 115 dB ustne porozumiewanie się jest niemożliwe (program egzamin ustny).

Optymalna zrozumiałość mowy

Zrozumiałością mowy Z_m nazywamy stosunek liczby poprawnie usłyszalnych elementów Zi danego tekstu mówionego do całkowitej liczby Z₀ tych elementów zawartej w tym tekście. W zależności od stosowanej metody badania, elementami fonetycznymi danego tekstu mogą być głoski, sylaby, wyrazy lub nawet zdania (opinie o programie). Zależność między zrozumiałością mowy Z_m a poziomem jej głośności L; liczby podane przy poszczególnych charakterystykach oznaczają poziomy hałasu zagłuszającego (maskującego). Jeżeli panuje cisza (poziom hałasu maskującego równy zeru), wówczas zrozumiałość Z_m przy szepcie (10-20 fonów) wynosi ok. 30%, podczas rozmowy prowadzonej normalnym głosem (554-60 fonów) - ok. 93%, podczas głośnej rozmowy (75-80 fonów) - ok. 96%, przy krzyku (804-100 fonów) - ok. 94%.

Optymalną zrozumiałość mowy uzyskuje się więc przy poziomie głośności równym średnio ok. 70 fonów. Przy szepcie zrozumiałość ta jest stosunkowo niewielka ze wzglęcju na niedosłyszenie niektórych forman- tów, których głośność znajduje się poniżej progu słyszalności. Przy krzyku zmniejszenie zrozumiałości wiąże się z występowaniem zniekształceń nieliniowych w uchu. Przy poziomie zakłóceń równym poziomowi głośności mowy zrozumiałość jest równa zeru; polepsza się ona w miarę zmniejszania się poziomu zakłóceń (segregator aktów prawnych).

Badania zrozumiałości mowy przeprowadza się przy zastosowaniu specjalnych testów mówionych, dobieranych w ten sposób, aby częstością występowania poszczególnych głosek, sposobem ich wzajemnych połączeń oraz liczbą sylab reprezentowały charakterystyczne cechy danego języka. Stosowanie jako elementów danego testu wyrazów nieznaczących (tzw. logatomów) eliminuje wpływ domyślności i skojarzeń u osób słuchających, natomiast stosowanie testów złożonych z wyrazów o określonym znaczeniu  (np. liczb wielocyfrowych) zbliża badanie do warunków rzeczywistych (promocja 3 w 1).

Wyniki uzyskane z pomiarów przeprowadzonych przy zastosowaniu testu złożonego z wyrazów nieznaczących i wyrazów znaczących, dyktowanych przy tym samym poziomie natężenia głosu równym 70 dB w hałasie fabrycznym nagranym na taśmie magnetofonowej. Jak widać z rysunku zrozumiałość wyrazów nieznaczących Z_wn jest mniejsza od zrozumiałości wyrazów znaczących Z_wz.