Skład chemiczny i mineralny
Jako składniki chemiczne występują w glinie krzemionka, tlenki glinu, żelaza, wapnia, magnezu, sodu i potasu, woda związana (krystalizacyjna) i inne składniki występujące w nieznacznych ilościach. Podstawowym składnikiem gliny jest substancja ilasta, występująca w postaci materiału o ziarnie najdrobniejszym (o średnicy poniżej 0,002 mm). Poszczególne składniki gliny i zanieczyszczenia mają różnorodną granulację i uziarnienie (program uprawnienia budowlane na komputer). Wymienione składniki wpływają na jakość surowca i przydatność, a w pewnych przypadkach uniemożliwiają stosowanie gliny. Należy nadmienić, że szkodliwość niektórych domieszek można zmniejszyć przez zmielenie gliny lub mechaniczne jej rozdrobnienie do miał- kości ziarna cementu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Jest rzeczą charakterystyczną, że domieszka marglu nie jest szkodliwym składnikiem jak w glinach wypalanych. Margiel niewypalony i w dodatku rozdrobniony nie wykazuje w tworzywach cementowo-glinianych działania niszczącego.
W Rosji odróżnia się ze względu na stopień tłustości trzy rodzaje glin: tłusta, średnio tłusta i chuda piaszczysta.
Cząstki substancji gliniastej są rozmaite pod względem wielkości, najmniejsze z nich zbliżają się do wielkości drobin. Średnice cząstek średniej wielkości wahają się od 0,1 do 1 mikrona (mikron = 0,001 mm). Glina tłusta pęcznieje po dodaniu wody, zwiększa swoją objętość i daje się łatwo formować nie przylepiając się do rąk i do formy. Zgnieciona między palcami wydostaje się cieniutką wstążeczką (uprawnienia budowlane).
Glina średnio tłusta wysychając kurczy się wybitnie wskutek ubytku wody i wykazuje przy tym pęknięcia.
Glina chuda piaszczysta zawiera mało cząstek koloidalnych i nie jest plastyczna; ściśnięta w dłoni tworzy bryłę, która rozsypuje się przy lekkim naciskaniu.
Wg PN/B-184 wymiary poszczególnych cząsteczek zawartych w glinie (program egzamin ustny).
Gliny ceglarskie
Spośród glin przydatnych do produkcji tworzyw cementowo- glinianych rozróżniamy gliny ceglarskie, iły i lessy.
Są to gliny o średniej plastyczności pochodzenia osadowego. Gliny te po zmieszaniu z wodą pod działaniem sił zewnętrznych zdolne są do przyjmowania żądanego kształtu i zachowania go. Szczególną cechą tych glin jest ich plastyczność (opinie o programie). Plastyczność jest jednak tym mniejsza , im więcej glina zawiera piasku, tj. cząstek o średnicy ponad 0,1 mm.
Dotychczasowe obserwacje wykazują iż do produkcji tworzyw cementowo-glinianych najlepsze są gliny ceglarskie tłuste, dające się łatwo rozdrobnić i tworzące zawiesinę z wodą. Należy pamiętać, że w skład gliny nie mogą wchodzić w nadmiernej ilości szkodliwe domieszki, które wpływałyby ujemnie na połączenie z cementem, gdyż wtedy jakość i trwałość otrzymanego tworzywa byłaby niższa (segregator aktów prawnych). Do domieszek szkodliwych zaliczamy przede wszystkim części organiczne, rozpuszczalne sole oraz związki żelaza i siarki.
Z dużym prawdopodobieństwem można twierdzić, że im glina jest bardziej tłusta, tym mniej może zawierać zanieczyszczeń. Instrukcje techniczne opracowane przez Instytut Techniki Budowlanej x), a dotyczące stosowania gliny z cementem w budownictwie, podają szczegółowo w jaki sposób należy prowadzić kontrolę przydatności i jakości gliny, której chcemy użyć do produkcji tworzyw cementowo-glinianych.
W celu przeprowadzenia badania gliny należy przede wszystkim pobrać próbki. Pobieranie próbek gliny odbywa się w sposób następujący (promocja 3 w 1).
Usuwamy wierzchnią warstwę ziemi urodzajnej z odkrywki, a następnie ze wszystkich warstw gliny przeznaczonej do wyrobu pobieramy próbki. Wykonuje się to na takich głębokościach, na których przewidujemy eksploatację gliny. Często złoża gliny nie są jednolite w swojej strukturze i w budowie - można wtedy próbki pobierać w odstępach pionowych nie przekraczających 15 m i dokładnie zmieszać ze sobą. Każda próbka powinna być właściwie numerowana i oznaczona kartką z opisem skąd została pobrana.
