Układ konstrukcyjny

Możliwe są następujące rozwiązania połączenia fundamentu z konstrukcją:
I Układ konstrukcyjny nie współpracuje bezpośrednio z fundamentem, przekazując jedynie niezależne od pracy fundamentu obciążenia. Taki przypadek zachodzi wtedy, gdy podpierana konstrukcja jest statycznie wyznaczalna. a więc gdy przemieszczenia fundamentu nie wywołują w niej zmiany stanu naprężeń (program uprawnienia budowlane na komputer).
II Układ obiektu współpracuje w sposób sprężysty z fundamentem. Wielkości oddziaływań konstrukcji na fundament są uzależnione od przemieszczeń fundamentu i powiązane z nimi określonymi zależnościami. Prawidłowa ocena wzajemnej współpracy ma wtedy istotne znaczenie przy projektowaniu.
III Układ konstrukcyjny może być w pewnych przypadkach traktowany jako całkowicie sztywny w stosunku do fundamentu. Występują wtedy ograniczenia swobody odkształcania fundamentu w miejscach powiązania z podpieraną konstrukcją (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Siły działające na fundament składają się z sił czynnych oraz wywołanych przez nie i równoważących je sił biernych. Na siły czynne składają się: obciążenia stale i zmienne, przenoszące się z budowli, którą fundament niesie, ciężar własny fundamentu oraz parcie gruntu na powierzchnie boczne fundamentu. Siły te muszą być zrównoważone przez reakcję podłoża pod fundamentem, odpór poziomy gruntu (parcie bierne), siły tarcia między fundamentem a gruntem oraz przez wypór wody.
Wartości i rozkład obciążeń stałych i zmiennych, przenoszących się na fundament, wynikają z obliczeń statycznych nadbudowy, którą fundament niesie. Dla właściwego określenia wymiarów poszczególnych części fundamentu, np. powierzchni podstaw stóp czy szerokości poszczególnych ław, istotne znaczenie ma, poza znajomością wartości sił od kolejnych możliwych układów obciążeń, również znajomość wartości sił działających przy normalnej eksploatacji budowli (uprawnienia budowlane).

Obciążenie zmienne

Obciążenie zmienne (obciążenie użytkowe stropów, parcie wiatru itp.) o pełnych wartościach, podawanych w normach obciążeń, występuje tylko wyjątkowo. Przyjęcie zatem powierzchni podstaw stóp lub szerokości ław fundamentowych proporcjonalnie do możliwych nacisków, prowadziłoby na ogół przy normalnej pracy budynku do niejednakowych nacisków na grunt, a co za tym idzie do nierównomiernych osiadań. W przypadku np. budynku szkieletowego udział obciążenia stałego w siłach przenoszonych przez słupy skrajne szkieletu jest większy niż w siłach przenoszonych przez słupy pośrednie (program egzamin ustny). Ponieważ zaś obciążenia użytkowe w pełnej wartości nie występują, zwymiarowanie więc powierzchni podstaw stóp pod słupami proporcjonalnie do pełnego możliwego obciążenia słupów prowadziłoby przy normalnym użytkowaniu budynku do większych naprężeń pod stopami skrajnymi, a więc do ich większego osiadania.

Jeśli w słupie k maksymalny nacisk Nk składa się z siły od ciężaru stałego Gk oraz siły od pełnego obciążenia użytkowego Pk, należy powierzchnie podstaw poszczególnych stóp dobrać tak, aby pod obciążeniem Nk = Gk + Pk naprężenia w gruncie pod żadną stopą nie były przekroczone, zaś pod obciążeniami Nkx = Gk + Pk ’ f naprężenia pod wszystkimi stopami były takie same (opinie o programie).
Jak widać, tego rodzaju wymiarowanie prowadzi do stosunkowo niewielkich różnic w naprężeniach pod stopami także w przypadkach skrajnych: całkowitego braku lub pełnej wartości obciążenia użytkowego.

Również przy innych rodzajach obciążenia zmiennego oraz w przypadku przenoszenia się na fundament obciążeń przyłożonych skośnie i mimośrodowo należy dążyć do uzyskania jednakowych odporów gruntu pod układem obciążeń, uznanym za najczęściej występujący (segregator aktów prawnych).
Szczególnie niekorzystne dla gruntu są obciążenia o charakterze dynamicznym.

Na marginesie nie poruszonego tu bliżej zagadnienia fundamentów pod maszyny, przypomnieć należy, że fale naprężeń powstające w gruncie w przypadku obciążenia dynamicznego fundamentu sprzyjają wszelkim zjawiskom związanym z przemieszczeniem się cząsteczek gruntu, a więc wypieraniu gruntu, poślizgom lub zagęszczaniu się gruntu, i to w dość dużym promieniu od źródła drgań, tak że objąć mogą również podłoże innych znajdujących się w sąsiedztwie fundamentów (promocja 3 w 1).