Wydajność maszyn
Wskaźniki rocznej wydajności maszyn odnoszone są do każdej grupy maszyn w stosunku do ich „jednostek charakteryzujących”, np. dla koparek na 1 m3 pojemności łyżki, dla spycharek na 1 KM mocy silnika, dla wyciągów na 1 T udźwigu itp.
Wskaźniki rocznej wydajności maszyn mają podstawowe znaczenie przy preliminowaniu liczby maszyn budowlanych, gdy czas trwania budowy jest dłuższy, do oceny stopnia wykorzystania maszyny na budowie, do premiowania za przekroczenie tej wydajności itd.
Natomiast na wyższych szczeblach administracji budowlanej wskaźniki rocznej wydajności maszyn mają podstawowe znaczenie dla planowania rozwoju własnej produkcji maszyn, jak i dla importu (program uprawnienia budowlane na komputer).
Decydujący wpływ na powiększenie rocznej normy wydajności maszyn wywierają:
- racjonalna organizacja pracy maszyn, od której uzależnione jest właściwe zastosowanie maszyn,
- właściwe sterowanie maszyną,
- racjonalne naprawy i konserwacja maszyn przeprowadzane we właściwych okresach czasu (systemem planowo-zapobiegawczych napraw) (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Projektowanie mechanizacji robót budowlanych w rozumieniu technologicznym oraz organizacyjnym odbywa się wg zasad i metod ogólnie obowiązujących przy projektowaniu i organizacji robót budowlanych (uprawnienia budowlane). Zasady i metody te podano w poszczególnych rozdziałach części I książki omawiających technologię i mechanizację robót oraz w części II poświęconej specjalnie organizacji i planowaniu budowy. Cechą istotną mechanizacji robót budowlanych i jej uwarunkowaniem ekonomicznym jest konieczność jej realizacji w oparciu o metody wysokiej organizacji, a więc o metodę pracy równomiernej (rytmicznej) i ciągłej oraz w największym stopniu o metodę mechanizacji kompleksowej (program egzamin ustny). Doświadczenia praktyczne wykazują, że stosowanie mechanizacji w sposób intuicyjny, tj. bez projektów organizacji, zwłaszcza przy użyciu kosztownych maszyn, prowadzi do nieuniknionych strat gospodarczych.
Mechanizacja kompleksowa
Dla oceny efektywności ekonomicznej mechanizacji istotny jest koszt jednostki produkcji wytworzonej mechanicznie, a więc wszystkie czynniki składające się na koszt tej jednostki, a w znacznym stopniu - ceny maszyn (opinie o programie).
Najkorzystniejsze warunki dla rozwoju mechanizacji w budownictwie powstają przy wysokich płacach robocizny i niskich kosztach maszyn. Według badań przeprowadzonych przez Instytut Organizacji i Mechanizacji Budownictwa (autor A. Wiślicki), polegających na porównywaniu stosunku ceny poszczególnych maszyn budowlanych do wysokości stawki lub zarobku za robotniko- godzinę robotnika (niewykwalifikowanego i wysoko wykwalifikowanego) w różnych krajach, wynika, iż np. koparka w Polsce jest 3,5 raza droższa niż w Rosji, a 2,5 raza droższa niż w Czechosłowacji i że np. dla koparki najkorzystniejsze warunki (to znaczy najniższe wartości stosunku ceny maszyny do płacy robotnika) (segregator aktów prawnych).
Wyrazem efektywności ekonomicznej pracy maszyn może być również stosunek kosztów eksploatacji maszyn budowlanych do kosztów robocizny. Stosunek ten nie jest jeszcze u nas zadowalający w porównaniu z krajami bardziej rozwiniętymi gospodarczo, o wyższych płacach i lepszej organizacji robót zmechanizowanych, chociaż osiągane u nas wskaźniki wykorzystania tych maszyn ulegają stałej poprawie (promocja 3 w 1).
Mechanizacja kompleksowa stwarza możliwość objęcia jej zasięgiem całej drogi przebiegu materiałów, wyrobów i gotowej produkcji określonego procesu roboczego. Jako początek drogi uważa się w tym przypadku nie miejsce dostawy materiałów na placu budowy, lecz miejsce ich wysyłki, a więc np. dla kruszywa do wytwarzania masy betonowej — kopalnię żwiru itp. Takie łączne ujęcie choćby niektórych procesów produkcyjnych w budownictwie jednolitym systemem mechanizacji kompleksowej może dać znaczne rezultaty.
