Zarząd i samorząd

Żuławy Gdańskie zarządzane były przez każdorazowego burmistrza urzędującego z pomocą 2 rajców. Urząd żuławski mieścił się w Grabinach. W XVII w. uległ on rozbudowie; spotyka się woźnych, jak również pisarzy-sekretarzy. W trzydziestych latach XVII w. występują osobni żuławscy instygatorzy. Samorząd żuławski składał się z 12 przysiężnych kanałów (Schlickgeschworenen) wybieranych na pięcioletnie kadencje, z 5 przysiężnych wałowych (T eichgeschworenen) oraz z zarządcy wałów (Tcichgraber, Teichgraj). Przysiężni wałowi pełnili swe funkcje przez wiele lat, a dożywotni zarządca wałów musiał przejść przez niższe szczeble struktury samorządu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Od 1636 r. funkcje przysiężnych powierzane były tylko sołtysom. Tak sołtysi, jak i przysiężni korzystali z dodatkowych włók przywiązanych do ich funkcji, wybijając się automatycznie ponad poziom przeciętnego chłopa. We wsiach pańszczyźnianych często spotyka się po dwóch sołtysów. We wsiach wolnych przemożny wpływ na obsadzanie stanowiska sołtysa mieli panowie feudalni - właściciele ziemi (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Zarówno sołtysi, jak i przysiężni zatwierdzani byli przez burmistrza i składali przysięgę. Ustawa wiejska z 1598 r. dla wsi pańszczyźnianych oraz wilkierze poszczególnych wsi wolnych zawierały kodyfikację przepisów porządkowych. Rozporządzenia i decyzje burmistrza - zarządcy Żuław - rozstrzygały sprawy bieżące.

Zagroda. We wsiach pańszczyźnianych o starym osadnictwie najstarszym typem była zagroda z podcieniowym domem mieszkalnym, zwróconym podcieniem do drogi. Stodołę lokowano w głębi obejścia równolegle do drogi, a pozostałe wolno stojące budynki gospodarcze wypełniały boki działki budowlanej. W ciągu XVII w. rozwinął się kolejny typ zagrody, w którym dom mieszkalny o podcieniu szczytowym poszerzony został dodatkowym skrzydłem bocznym. W obu wymienionych typach dom mieszkalny był piętrowy i nie stykał się żadną ścianą z jakimkolwiek budynkiem gospodarczym (uprawnienia budowlane).

Inwentarz żywy

Inne kształty miała zagroda osadników holenderskich i ich potomków, którzy zaludnili przede wszystkim grupę wsi wolnych. Dom mieszkalny był tutaj połączony w jedną całość z pozostałymi budynkami gospodarczymi. Wyróżnić tu można trzy typy zabudowy. Pierwszy stanowiły budynki połączone ze sobą w jednym rzędzie, drugi - budynki połączone ze sobą w kształcie litery „L” i trzeci - stykające się ze sobą w formie litery „T” (program egzamin ustny).

Narzędzia, inwentarz żywy i produkcja rolno-hodowlana. W przeciętnym gospodarstwie żuławskim we wsiach pańszczyźnianych na każdą włókę ziemi powinno było przypadać: 6 koni, 4 krowy, po 6 owiec i świń. Źrebięta i młode bydło liczone było po dwa na jedną sztukę dorosłą (opinie o programie). Liczba ptactwa domowego nie była normowana. Dla każdych czterech włók liczony był wóz zwykły i wóz „szarwarkowy”. Każde gospodarstwo powinno też było mieć wóz podróżny czy powóz. Co się tyczy narzędzi, to na każde 2 włóki powinien był przypadać pług, socha i sieczkarnia; na 1 włókę trzeba było mieć po bronie, saniach, po parze szorów skórzanych i konopnych oraz siodło.

Duża liczba worków na zboże oraz posiadanie spichlerzy przez bogatszych chłopów świadczy nie tylko o rozwiniętej produkcji zbożowej przeznaczonej na wywóz, lecz także o chęci wyczekiwania na dogodne ceny (segregator aktów prawnych). Hodowla była silnie rozwinięta już w końcu XVI w. We wsiach pańszczyźnianych pastwiska, pierwotnie użytkowane wspólnie, zaczęły stopniowo podlegać podziałowi pomiędzy poszczególnych gospodarzy. Świadczy to chyba o intensyfikacji hodowli. Gospodarka mleczno-hodowlana rozwijana była specjalnie we wsiach wolnych, na co wskazują sprzęty domowe, jak duża liczba naczyń do zbierania śmietany, wielkiej pojemności kotły, beczki, maselnice oraz gotowe wyroby serowarskie - małe serki Zwerge, liczone na kopy. W okolicach Bogatki przebiegała też lokalna droga zwana „maślaną”. Widocznie tędy przewożono nabiał do Gdańska (promocja 3 w 1). Nierogaciznę hodowano tylko w zagrodach lub oddzielnych fermach (Gras Hof).