Życiowy ośrodek

Plac Rad, którego ekscentryczna lokalizacja nie była poparta żadnymi istniejącymi czynnikami miastotwórczymi, pozostał właściwie za miastem i nie mógł odegrać w jego życiu istotniejszej roli. Faktycznym ośrodkiem życiowym miasta pozostało stare centrum otoczone głębokim przywiązaniem narodu, wypełnione nową rewolucyjną treścią. Jednocześnie zespół ten dzięki ogromnemu rozmachowi przestrzennemu i jedności architektonicznej jest w stanie bez istotnej przebudowy podjąć funkcje ośrodka społecznego 3-milionowego Leningradu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Już w latach przedwojennych nastąpiła rewizja pierwszej kompozycji L. Iljina. W r. 194.0 powstał projekt centrum Leningradu traktowanego jako wzdłużny system placów, rozwijający się wzdłuż południowej średnicy miasta - prospektu Majorowa powiązanego z prospektem Międzynarodowym. Układ ten był kompozycją dwubiegunową na jednym swym krańcu opartą o założenia historyczne, na drugim zaś - o plac już zrealizowanego wówczas gmachu Rad. Tą drogą autorzy starali się naprawić błąd - doprowadzić do bezpośredniego powiązania starego i nowego ośrodka krystalizacyjnego ogólnomicjskiego centrum (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Realizowany obecnie układ leningradzkiego śródmieścia utwierdza w centrum historycznym funkcje ogólnomiejskiego ośrodka społecznego rozwijając go na południe wzdłuż wielkiej arterii im. Stalina (b. prospekt Międzynarodowy) aż do placu gmachu Rad, który staje się dominantą nowej, południowej dzielnicy miasta. Praca nad ukształtowaniem prospektu im. Stalina stanowi obecnie centralny problem twórczości architektów leningradzkich; w ostatnich wariantach widoczne jest coraz ściślejsze nawiązanie do kompozycji urbanistycznej zespołów starego Leningradu (uprawnienia budowlane).

Szereg koryt

Ta nić ciągłości historycznej charakteryzuje i drugi ważny element nowej kompozycji leningradzkiego śródmieścia - dążność do powiązania rosnących terenów miasta z rzeką i z morzem systemem przestrzeni zielonych nanizanych na zachodni odcinek południowej magistrali obwodowej oraz biegnących wzdłuż północnego obrzeża Wyspy Wasyljewskiej i poprzez wyspy Kirowskie aż do parku Zwycięstwa i wielkiego stadionu nad Zatoką Fińską. Stadion wcinający się w morze wzbogaca leningradzkie tradycje syntezy architektury z otwartymi przestrzeniami przyrody (program egzamin ustny).

Kijów - kolebka państwowości rosyjskiej i rosyjskiej urbanistyki, sędziwy, ponad tysiącletni gród, dziś zaś nowoczesna stolica 40-milionowej Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki - to miasto o wyjątkowo pięknych walorach krajobrazowych. Składa się na nie przede wszystkim potężny przestwór Dniepru - rzeki tworzącej szereg koryt i wysp i rozlewającej się wiosną do szerokości 5-7 km (opinie o programie). Zasadnicza część miasta rozsiadła się na prawym wysokim brzegu Dniepru wznoszącym się do 100 m nad poziom rzeki. Niezwykle urozmaicona pagórkowata rzeźba terenu i bujna roślinność pokrywająca stoki dnieprowskich skarp, parki i ulice miasta - wszystko to podkreśla malowniczość Kijowa.

Kijów wyrósł z trzech oddalonych od siebie pierwotnych ośrodków urbanistycznych. Rezydencja książąt kijowskich, stary Kreml, górujący na skarpie nadrzecznej na krawędzi wyniosłości starokijowskicj; do naszych dni zachował się z niego jedynie sobór św. Zofii. Kreml był ośrodkiem miasta w dobie Rusi Kijowskiej, później jednak uległ szybko zniszczeniu i już od połowy wieku XII nie miał poważniejszego znaczenia admi- nistracyjno-politycznego (segregator aktów prawnych). Najstarsze podgrodzie leżące u stóp skarpy dnieprowskiej, na dolnym tarasie rzeki (,,Podoł“); tu właśnie skoncentrowało się życie miasta po najazdach mongolskich i w dobie przynależności Kijowa do państwa polsko-litewskiego (XVI-XVII wiek).

Osiedle Pieczersk położone na południe od Kremla wokół Ławry Pieczarskiej z drugiej połowy XI wieku, główny ośrodek miasta w XVIII i XIX wieku. W pierwszej połowie XIX wieku Mikołaj 1 zbudował w Kijowie (podobnie jak w Warszawie) cytadelę sytuując ją właśnie na Pieczersku. Władze carskie wysiedliły ludność Pieczerska i zakazały budowania w dużym promieniu od twierdzy („esplanada“ cytadeli) (promocja 3 w 1).