Dopuszczalne straty przy prażeniu

W obszernej literaturze technicznej poszczególni autorzy podają również dopuszczalne straty przy prażeniu od 5 do 30%. Wartości te w dużej mierze są uzależnione od pochodzenia węgla przepalonego zawierać mogą nawet 6-8% S03 (program uprawnienia budowlane na komputer).

Odnosi się to w szczególności do tzw. kraterów spotykanych w palących się zwałach. Stosunkowo nieliczne badania - wg Bielankina, Iwanowa i Łapina - składu mineralogicznego żużla wykazały, że oprócz szkliwa również występują w nim kryształy mulitu, obtopionego kwarcu, anortytu, melilitu, a także kawałki wypalonej skały gliniastej, gliniastożelazistej, magnezytu i wtrąceń gipsu. Skład chemiczny oraz mineralogiczny żużla nie ma jak dotąd praktycznego wpływu na kierunki jego zastosowania, zwraca się uwagę jedynie na zawartość związków siarki i wielkość strat przy prażeniu (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Do składników szkodliwych mogących powodować zmiany objętościowe żużlobetonu zaliczany jest niespalony węgiel, oznaczany analitycznie jako straty prażeniowe, oraz związki siarki. W niektórych publikacjach jako składnik szkodliwy wymieniane jest również tzw. „martwo palone wapno”. Związek ten występować może jedynie w żużlach otrzymywanych ze spalania niektórych rodzajów węgla brunatnego (np. typu Konin). W żużlach otrzymywanych ze spalania węgla kamiennego ze względu na zbyt niską zawartość CaO składnik ten nie występuje (uprawnienia budowlane).

Wpływ niespalonego węgla jest uzależniony od stopnia jego uwęglenia. Lea badając w 1928 r. wpływ węgla dodanego do betonu stwierdził różnice w jego zachowaniu i zaproponował podział na grupę A, B, C (słabo, średnio i mocno pęczniejący). Lea stwierdził, że ze wzrostem zawartości tlenu w węglu wzrasta jego hygroskopijność, zdolność pęcznienia w wodzie i szybkość sorbcji tlenu. Stwierdził ponadto wpływ środowiska alkalicznego (jonów OH’) na przyśpieszenie procesu pęcznienia czego np. nie stwierdzono w przypadku jonów S04″.
Znacznie nowsze badania Pampucha przeprowadzone na krajowych węglach potwierdziły spostrzeżenia Lea. Zaobserwowano ponadto bardzo duży związek między szybkością pęcznienia węgla w wodzie a jego podatnością na wietrzenie (program egzamin ustny). Eyman w wyniku przeprowadzonych badań stwierdził, że przy zawartości w żużlu paleniskowym mniej niż 5% strat prażenia pęcznienie końcowe zaprawy wykonanej z takiego żużla nie przekracza 0,5%; dla 8-M0% pęcznienie jest większe lecz praktycznie kończy się po upływie jednego miesiąca.

Prażenie

Jeżeli straty przy prażeniu przekraczają 18%, to okres pęcznienia jest znacznie dłuższy i nie kończy się nawet po 6 miesiącach. Przebiega on jednak w okresie pierwszych 28 dni z dużą szybkością i dla węgli silnie pęczniejących przekracza on w tym terminie z reguły wartość l%o. Według Roszaka pozytywne wyniki daje zastosowanie klasyfikacji węgla kamiennego - podział na typy według normy PN-54/G-97002 (opinie o programie).

Przeprowadzone badania zmian objętościowych żużlobetonu wydają się wskazywać na stosunkowo bardzo niekorzystny wpływ węgla płomiennego o najniższym stopniu uwęglenia, gdzie już zawartość powyżej 8% strat prażenia powodować może znaczne pęcznienie. Wszystkie wyższe typy węgli (wg PN-54/G-97002) nie powodują tak niekorzystnych następstw. W praktyce w warunkach krajowych łączy się to ze szczególnie ostrożnym podejściem do żużla otrzymywanego ze spalania węgla pochodzącego z okręgu Jaworznicko-Krakowskiego, Dąbro- wieckiego i częściowo Katowickiego (segregator aktów prawnych).

Wyraźnie należy zaznaczyć jednak, że w palenisku podczas procesu spalania zachodzi częściowe lub nawet całkowite odgazowanie niespalonego węgla. Towarzyszy temu równocześnie znaczne ograniczenie podatności do zmian objętościowych. Węgiel skoksowany wykazuje np. praktycznie całkowitą stałość objętości. Według Pampucha [2.80] zastosowanie procesu bertynizacji (ogrzewanie węgla do 300°) powoduje w „młodych węglach” znaczne ograniczenie tendencji do pęcznienia.

Zjawisko to w korzystny sposób wpływa na ograniczenie ewentualnych szkodliwych następstw. Z tego też powodu należy raczej unikać żużli otrzymywanych przez spalanie węgla przy znacznym przeciążeniu paleniska (promocja 3 w 1). W żużlu takim występują zanieczyszczenia dużą ilością niespalonego węgla, zazwyczaj w bardzo małym stopniu odga- zowanego. Typowym przykładem może być np. żużel parowozowy.