Duże wahania temperatury

Wilgoć i duże wahania temperatury to wróg każdego kamienia, a w szczególności nasiąkliwych wapieni. Cokół, najbardziej narażony na zawilgocenie i zamrażanie w stanie wilgotnym, pierwszy podlega zniszczeniu (program uprawnienia budowlane na komputer). Dlatego też niejednokrotnie zaobserwować można, że okładziny wykonane z wapienia pińczowskiego w dolnych partiach cokołowych wykazują daleko idący proces niszczenia. Należy przy tym nadmienić, że w dobie renesansu nie znano okładziny z płyt kamiennych o grubości ok. 3 cm.

Wapień pińczowski ze względu na swoją małą wytrzymałość nie nadawał się na elementy nośne, dlatego też w Baranowie kolumny dziedzińca arkadowego zamku, wykonane w wapieniu pińczowskim ok. roku 1600 poczęły pękać pod ciężarem górnych kondygnacji. Musiano je podczas prac konserwatorskich spiąć żelaznymi obręczami (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Niewątpliwie stosowanie wapienia pińczowskiego do partii cokołowych, jak również i na elementy nośne należało do błędów popełnionych przez kamieniarzy renesansu.

Potrafili oni jednak równocześnie wyzyskać w pełni wszystkie zalety tego surowca. Przy budowie więc kaplic wapień pińczowski służył niejednokrotnie do przesklepienia kopuł, gdyż jest lżejszy od piaskowców i zbitych wapieni. Wykute w wapieniu pińczowskim rozety kopuł kaplic renesansowych w Bejscach, czy też kaplicy Myszkowskich w Krakowie, należą do jednych z poważniejszych osiągnięć naszej sztuki. Utrwalone w wapieniu pińczowskim we wnętrzach bogate, wybujałe i dekoracyjne formy rzeźbiarskie, o skomplikowanych profilach dotrwały do naszych czasów w swej pierwszej postaci (uprawnienia budowlane).

Przy większych kompozycjach rzeźbiarskich, o dekoracyjnych a zarazem płaskich formach inkrustowano wapień pińczowski barwnymi marmurami. Wpuszczano więc w pilastry pasy z ciemnych odmian marmurów, przy nagrobkach o cokołach boniowanych wstawiano prostokątne płytki, w pola tympanonów montowano trójkątne płyty, w dekoracyjnie ujętym fryzie i archiwoltach umieszczano prostokątne, owalne lub okrągłe, czasami wypukłe wstawki marmurowe. Technika ta dawała nieograniczone możliwości kolorystyczne, podkreślając jednocześnie przez zestawienie z gładką lśniącą powierzchnią marmuru walory koronkowego niemal opracowania detali z wapienia pińczowskiego (program egzamin ustny).

Element konstrukcyjny

Ogólnie można powiedzieć, że w okresie renesansu przechodzi się na materiały miękkie, szczególnie wapienie typu pińczowskiego; stosowano je powszechnie zarówno do robót rzeźbiarskich wewnętrznych, jak i zewnętrznych (opinie o programie)..

Eksploatowano więc nie tylko kamieniołomy w Pińczowie, lecz i wapienie z innych okolic, posiadające podobne właściwości, np. z Trzonowa, Janikowa i Szydłowa. W Krakowie natomiast stosowano nadal twardy wapień ze złóż jury skalistej, służący w dobie renesansu jako element konstrukcyjny i okładzinowy, a spełniający zarazem rolę zdobniczą.
W dobie renesansu do piaskowców, szczególnie stosowanych do rzeźb architektonicznych w okręgu krakowskim zalicza się piaskowiec dobczycki o słabym lepiszczu. Stosował go Berecci, nadworny rzeźbiarz Zygmunta Starego; zabytki wykonane w tym kamieniu ulegają obecnie szybkiemu niszczeniu (segregator aktów prawnych).

W okręgu kieleckim największym powodzeniem cieszyły się warsztaty kamieniarskie w Kunowie. Około roku 1600 Wilhelm Schot prowadzi w Kunowie zakład kamieniarski, sprowadzając do niego rzemieślników cudzoziemców. W roku natomiast 1620 Maciej Najnobel zatrudnia kilkuset robotników w kamieniołomie kunowskim i Dołach Biskupich. Szczególną odpornością na działanie czynników atmosferycznych odznacza się czerwony piaskowiec z Wąchocka, stosowany już w okresie romańskim; wykonane z niego w okresie renesansu portale wejściowe zamków w Baranowie i Bodzentynie wykazują minimalne zniszczenia wskutek działań atmosferycznych (promocja 3 w 1).

Kamieniołomy położone w dorzeczu rzeki Kamiennej posiadały przez szereg stuleci duże znaczenie. Zaważyły one na wyglądzie okolicznych miast i osiedli. Tak więc czynne były jeszcze w okresie renesansu w Kielecczyźnie kamieniołomy w Szydłowcu, Mniowie, Żarnowie, Gałęzicach. Szczególnie lekko różowa odmiana Gałęzi- ce to ulubiony piaskowiec Kielecczyzny.