Grupy wielkich gospodarstw

Obejmują one odpowiednio łącznie 17,0 6,5 i 3,5 proc. ogólnego areału ziemi uprawnej. Gospodarstwa chłopskie we wsiach wolnych były przeważnie mniejsze. W przedziale 4-5 włók mamy tylko jedno gospodarstwo, a większe w ogóle tam nie występują (tabela 3). Jest to łatwe do wytłumaczenia. Z biegiem czasu ograniczono - jak wiemy - krąg osób, z których rekrutować się mogli żuławscy funkcyjni, tacy jak przysiężni wałowi, przysiężni kanałów i zarządca wałów. Wybierani oni byli ostatecznie do tej funkcji jedynie spośród sołtysów wsi pańszczyźnianych. Wyższe szczeble wynagradzane były następną porcją dodatkowej ziemi (program uprawnienia budowlane na komputer).

To było głównym źródłem pojawiania się tu nielicznej wprawdzie grupy wielkich gospodarstw żuławskich, mających niekiedy 8, a nawet 11 włók. Ceny tych gospodarstw, a więc ich wartość, kształtowały się od około 5 tys. grzywien pruskich za gospodarstwo 2-włókowe do około 30 tys. za gospodarstwo liczące ponad 8 włók. Za pojedyncze gospodarstwo powyżej 8 włók płacono różnie, bo 28, 45, a nawet 52 tys. grzywien i to niekiedy gotówką. Zależało to, jak się wydaje, nie tyle od wielkości areału ziemi uprawnej, ile od stanu zabudowań gospodarskich oraz pogłowia koni, bydła i trzody chlewnej (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Nadział gospodarstw chłopskich w powiązaniu z ich ceną nie wyczerpuje zagadnienia stosunków majątkowych na Żuławach Gdańskich w XVII w. Księgi gruntowe, zawierające informacje o zmianach właścicieli, podsunęły myśl, żeby sprawdzić, czy właściciele ci nie byli przypadkiem posiadaczami kilku jednostek hipotecznych jednocześnie. Zestawienie wszystkich transakcji stanowiące rodzaj kartoteki utrwalonych w księgach gruntowych nie dostarczyło jednak materiału, który można by interpretować jednoznacznie (uprawnienia budowlane).

Udziały w spadkach

Zestawiono tylko te informacje, które najprawdopodobniej dotyczą transakcji tych samych osób. Wyeliminowane natomiast zostały te, przy których mimo identycznego nazwiska i imienia właściciela nasuwają się wątpliwości, czy mamy do czynienia z jedną i tą samą osobą. Naturalnie, nie można przecież było wylegitymować występujących tam osób, a w dawnych czasach częściej aniżeli dziś dawano synom pierworodnym, przynajmniej na wsi, imię jego ojca. Niekiedy określenia takie, jak „starszy”, „młodszy”, czy określenia o charakterze przydomków, pozwalają na zdecydowane wykluczenie identyczności osoby (program egzamin ustny).

Gdyby nawet pewna część uwzględnionych w kartotece nazwisk nie miała odnosić się do identycznych osób, to i tak widać wyraźnie, że w XVII w. istniała na Żuławach Gdańskich praktyka łączenia w jednym ręku kilku jednostek hipotecznych (opinie o programie). Nie w każdym wypadku musiała to być chęć czerpania zysków z gospodarstwa i jego świadome kupno. Często wchodzono w jego posiadanie w wyniku małżeństw z wdowami, dziedziczenia lub przejęcia od niewypłacalnego wierzyciela. Właściciel posiadał nieraz przejściowo kilka gospodarstw jednocześnie. W każdym jednak razie po sprzedaży powiększały one jego majątek (segregator aktów prawnych). Udziały w spadkach, spłacane w postaci spłat rodzinnych, oprocentowanych nieraz i zabezpieczonych w księdze gruntowej, również powiększały majątek poszczególnych rodzin.

Istniał więc ciągły przepływ zarówno majątków nieruchomych, jak też pieniędzy, przy czym jedni wycofywali się wskutek podeszłego wieku lub niepowodzeń gospodarczo-finansowych, inni zaś w tym samym czasie zwiększali swój stan posiadania. Wycofywanie się ludzi starszych z czynnego życia gospodarczego nie zawsze przybierało formy przechodzenia na dożywocie we własnym gospodarstwie, jak to widzieliśmy w Koźlinach i Krzywym Kole. Mamy też wiele przykładów wskazujących, że poprzedni właściciel gospodarstwa, po przekazaniu go dzieciom lub sprzedaniu, kupował domek zagrodniczy wraz z kawałkiem ziemi i przenosił się tam na stare lata (promocja 3 w 1).