Objętości robót ziemnych

Przed rozpoczęciem robót ziemnych należy na podstawie przekrojów podłużnych i poprzecznych dokonać wstępnego obliczenia robót. Poza tym w czasie trwania robót dokonuje się ich obliczania na podstawie rzeczywistego wykonania. Odbywa się ono okresowo w celu obliczenia bieżących zarobków brygad roboczych oraz kontroli przebiegu robót (program uprawnienia budowlane na komputer).

Na większych budowlach ziemnych (roboty ziemne liniowe lub niwelacyjne) należy dokonywać obliczeń objętości robót ziemnych metodą geodezyjną. Roboty ziemne oblicza się z reguły w m gruntu rodzimego. Objętości robót ziemnych w budowlach liniowych oblicza się na podstawie profilu podłużnego trasy oraz przekrojów poprzecznych wykonanych zazwyczaj w odstępach hektometrowych oraz w miejscach charakterystycznych tego profilu. Cała trasa składa się więc z odcinków wykopów i nasypów ograniczonych płaszczyznami pionowymi. Odcinki te oblicza się i sumując ich objętości otrzymuje się objętości wykopów i nasypów (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Każdy odcinek trasy (wykop, czy nasyp) przedstawia ogólnie biorąc bryłę geometryczną (rys. 4-3), ograniczoną płaszczyznami równoległymi F_x i F₂, zbliżoną do pryzmatoidu (uprawnienia budowlane).

Niezależnie od obliczania objętości robót ziemnych za pomocą wzorów analitycznych dla typowych budowli ziemnych korzystać należy z gotowych tablic, względnie stosuje wykreślne metody obliczania. Tak tablice jak i wykresy oparte są na obliczaniu powierzchni przekrojów. Podobnie można postępować w innych przypadkach, wyrażając wykresem zależności geometryczne wielkości przekrojów różnych typowych budowli (program egzamin ustny).

Dokładność obliczeń

Dokładność obliczeń za pomocą tablic waha się przeważnie w granicach ±3% w stosunku do wyników, które otrzymuje się przy określeniu przekrojów poprzecznych budowli ziemnych liniowych (drogowych, kolejowych) za pomocą planimetru. Tablice te zestawiane są zazwyczaj przy układzie 10 lub 20 cm (opinie o programie). Zaletą korzystania z tablic w stosunku do sposobu określania powierzchni przekrojów przy zastosowaniu planimetru jest zmniejszenie czasu obliczeń o ponad 50%. Natomiast najszybszą metodą obliczania objętości mas ziemnych (głównie budowli liniowych) jest zastosowanie elektronicznych maszyn cyfrowych, które coraz bardziej się rozpowszechniają. Wadą jednak tej metody jest brak uwidocznienia bezpośredniego związku między otrzymywanymi wielkościami liczbowymi a przebiegiem rozkładu w ten sposób obliczonych mas ziemnych wzdłuż niwelety liniowych budowli ziemnych.

Wszystko powyższe wskazuje na to, iż przy zmechanizowanych środkach wykonywania liniowych robót ziemnych projektant organizacji robót powinien przeprowadzić rozdział mas w oparciu o wykres objętości wykopów i nasypów (II wersja) sposobem bezpośredniego ich rozdziału na zaprojektowanej trasie, a nie w oparciu o wykres mas (I wersja).

Rozdziału takiego dokonuje się paro- lub wielokrotnie porównując różne warianty, wyszukując tą drogą rozwiązanie najkorzystniejsze. Wykres rozdziału mas ziemnych stanowi podstawowy składnik harmonogramu organizacji robót, przy czym z kolei harmonogram ten stanowi składnik projektu organizacji robót ziemnych (segregator aktów prawnych).

Rozdział mas ziemnych sporządza się na podstawie wykresu objętości wykopów i nasypów przedstawionych w postaci prostokątów, przy czym objętość wykopów odkłada się powyżej linii niwelety, a objętość nasypów poniżej linii niwelety.

Pod wykresem objętości umieszcza się harmonogram robót, z pokazaniem na każdym odcinku robót sposobów ich wykonania oraz z podaniem niezbędnych maszyn odspajających, środków transportowych i urządzeń pomocniczych.

Rozdział mas ziemnych podzielono na 6 charakterystycznych odcinków robót, przy czym odpowiednio do rozkładu wykopów i nasypów zastosowano na odcinkach ze znacznymi ilościami robót (głębszymi wykopami i wyższymi nasypami) - koparki przedsiębierne z samochodami wywrotkami do transportu podłużnego urobku z wykopów na nasypy, a na odcinkach z małymi ilościami robót (z płytkimi wykopami i niskimi nasypami) - zgarniarki do poprzecznego (do osi drogi) przewozu urobku z ukopów bocznych na nasypy (promocja 3 w 1).