Pochodzenie popiołu

Trzeba zauważyć, że nazwa zakładu energetyki cieplnej, który jest dostawcą popiołu lotnego nie może służyć jako informacja dotycząca pochodzenia popiołu; określona elektrociepłownia może bowiem w różnych okresach spalać partie węgla z różnych kopalń, mające wprawdzie identyczne lub zbliżone właściwości energetyczne, ale różniące się między sobą znacznie pod względem chemicznego składu popiołu. Niezbędnym elementem charakteryzującym pochodzenie popiołu lotnego i ułatwiającym jego identyfikację, a także umożliwiającym zakwalifikowanie go do określonej klasy popiołów krajowych, jest nazwa kopalni, z której pochodził spalony węgiel, a o ile możności także nazwa pokładu, z którego ten węgiel wydobyto (program uprawnienia budowlane na komputer).

Niezależnie od tego trzeba pamiętać, że w niektórych przypadkach dla pełnej charakterystyki popiołu lotnego należy podać skrótowo ogólne cechy technologii spalania i metod odpylania, stosowanych przez dostawcę popiołów. Jest to niekiedy potrzebne ponieważ stwierdzono, że szybkość ogrzewania popiołu i temperatura, jaką popiół osiąga w komorze spalania, a także warunki stygnięcia popiołu mają duży wpływ na jego budowę i właściwości.
Chemiczne, fizyczne, a także mechaniczne procesy składające się na całość zjawiska pucolanowego nie są jeszcze w pełni poznane i trudne są do syntetycznego przedstawienia wskutek ich wzajemnego nakładania się.

Nastręcza to szczególnie duże trudności przy próbach ustalania funkcjonalnych związków i poszukiwania wzajemnych korelacji między poszczególnymi cechami i właściwościami omawianych materiałów. Pomimo tych trudności można dokonać próby uogólnienia podstawowych właściwości i niektórych warunków działania pucolan (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Pod względem charakteru chemicznego pucolany można zaliczyć, do materiałów kwaśnych o przewadze Si02 i Al2Os, przy czym właściwości pucolanowe na ogół dość dobrze korelują z sumaryczną zawartością tych kwaśnych tlenków. Ponadto można przyjąć, że faza szklista przeważa w budowie pucolan (także popiołów lotnych) i stanowi główny element budowy omawianych materiałów przyczyniający się do ich właściwości pucolanowych, które zaznaczają się tym wyraźniej im większa jest powierzchnia rozwinięta tejże fazy (uprawnienia budowlane).

Metody chemiczne

Zarówno pucolany naturalne, jak i pochodzenia przemysłowego zawierają 70-80% sumy Si02 + A1203, przy czym krzemionka zdecydowanie przeważa. Znaczenie sumy krzemionki i tlenku glinu dla właściwości omawianych materiałów występuje szczególnie wyraźnie, jeżeli uwzględnić fakt, że faza szklista decydująca o właściwościach pucolanowych jest wzbogacona w Si02 i Al2Os oraz zawiera tych kwaśnych tlenków znacznie więcej niż w przeliczeniu na całość materiału pucolanowego (program egzamin ustny).
Można ogólnie stwierdzić, że znajomość składu chemicznego i fazowego, a także powierzchni rozwiniętej badanego materiału nie daje jeszcze podstaw do oceny jego przydatności jako pucolany. Jest to przyczyną dużej liczby bardzo różnych metod kontroli jakości pucolan, przy czym wszystkie te metody mają charakter mniej lub więcej empiryczny (opinie o programie).

Metody chemiczne polegają na analitycznym oznaczeniu ilości wapna wiązanego przez pucolanę zawieszoną w wodnym roztworze wapna o określonym stężeniu, albo dodaną w ustalonej ilości do zaczynu cementowego.
Spośród metod fizycznych można wymienić proponowaną przez Jambora metodę kalorymetryczną oraz włoską metodę polegającą na oznaczeniu powierzchni właściwej znormalizowanego zaczynu cementu pucolanowego w funkcji zawartości wodorotlenku wapniowego, pochodzącego z hydrolizy minerałów klinkierowych (segregator aktów prawnych).

Metody mechaniczne polegają na oznaczeniu wytrzymałości zapraw pucolana-wapno bądź pucolana-cement portlandzki. Są to więc metody czysto empiryczne i dające bezpośrednią informację dotyczącą jakości badanej pucolany i jej przydatności do określonych celów. Oznaczenie wytrzymałości serii zapraw sporządzonych z określonego gatunku wapna i różnych pucolan umożliwia bezpośrednią porównawczą ocenę jakości badanych materiałów natomiast wytrzymałości zapraw stanowiących mieszanki różnych pucolan z określonym cementem portlandzkim pozwalają na dobranie najodpowiedniejszej dla badanego cementu portlandzkiego pucolany, określić najwłaściwszy stosunek obu składników mieszanki i stworzyć przez to podstawy technologiczne do produkcji najlepszego w określonych warunkach cementu pucolanowego (promocja 3 w 1)..