Powierzchnia jastrychu

O konstrukcji dylatacji podłóg decydują przede wszystkim odkształcenia postaciowe i liniowe, które dylatacja ta ma przejąć. Odpowiednio do funkcji dylatacji rozróżnia się dylatacje skurczowe, dylatacje przejmujące ruchy powierzchni i dylatacje ponad dylatacjami konstrukcji podłoża (program uprawnienia budowlane na komputer).

Jastrychy są szczególnie zagrożone na krawędziach, a więc i w obszarze dylatacji. W bezpośrednim otoczeniu krawędzi jastrychu związanego z podłożem występują szczególnie duże naprężenia ścinające w warstwie wiążącej go z podłożem. Mogą one powodować rozprzestrzeniające się odrywanie się od podłoża (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Powierzchnia jastrychu niezwiązanego z podłożem może wyginać się na krawędziach przy szybkim schnięciu, co może powodować odłamywanie się jastrychu pod obciążeniem użytkowym lub nawet pod ciężarem własnym. Płyty jastrychowe ułożone na podatnej warstwie izolacyjnej uginają się pod obciążeniem znacznie silniej na brzegach niż pośrodku. Takie „falowanie" jastrychu wzdłuż dylatacji jest nieprzyjemne, niezależnie nawet od niebezpieczeństwa jego złamania się. Zasadą powinno być więc unikanie wszelkich zbędnych dylatacji jastrychów, ale jednocześnie stosowanie ich wszędzie tam, gdzie są one potrzebne (uprawnienia budowlane).

Dylatacje skurczowe mają zapobiegać chaotycznemu tworzeniu się rys płyty jastrychu w wyniku np. skurczu świeżo ułożonego jastrychu cementowego. Dylatacja taka może więc być bardzo wąska, np. wykonana przez cięcie kielnią (program egzamin ustny). Nawet gdy cięcie takie sięga na głębokość 1 /2-2/3 grubości jastrychu, to spełnia swą rolę jako dylatacja skurczowa, a szorstkie powierzchnie przełomu w pozostałym przekroju umożliwiają pewne zazębienie się rozdzielanych płyt jastrychu, co zapobiega w znacznym stopniu uginaniu się i sfalowaniu brzegu dylatacji pod obciążeniem jednostronnym Gdy intensywność procesu skurczu maleje, dylatacje takie mogą w razie potrzeby zostać zamknięte, a ciągłość płyty przywrócona (opinie o programie).

Odkształcenia liniowe

Przy dużych wahaniach temperatury działającej na podłogę płyta jastrychu ułożonego na izolacji lub warstwie podkładu (dzielącej ją od podłoża) oraz wykładzina wykazują odpowiednio znaczne odkształcenia liniowe. Można wówczas uniknąć naprężeń wymuszonych i ewentualnie związanych z nimi szkód, jeśli wzdłuż wszystkich krawędzi oraz w odpowiednich odstępach w polu podłogi wykona się dylatacje o odpowiedniej szerokości.

Dylatacje takie powinny przecinać jastrych i wykładzinę, a także wszystkie inne twarde warstwy (np. podkład wytwarzający spadek podłogi) leżące powyżej miękkiej warstwy izolacyjnej. W dylatacjach konstrukcyjnych nośnych elementów budynku mogą występować ruchy i zmiany długości we wszystkich trzech kierunkach w przestrzeni. Kierunek i wielkość tych ruchów zależą od ich przyczyny. W miejscach takich konstrukcja podłogi musi więc być wyposażona w dylatacje przecinające wszystkie jej warstwy. Szerokość dylatacji podłogi musi odpowiadać szerokości dylatacji konstrukcji nośnej (segregator aktów prawnych).

Jastrychy powiązane z podłożem lub leżące na cienkiej warstwie dzielącej są bezpośrednio zagrożone przez odkształcenia lub spękania konstrukcji stropu. Cięcie kielnią nad spoinami montażowymi tej konstrukcji zapobiega powstawaniu przypadkowych rys jastrychu o chaotycznym przebiegu.

Dylatacje muszą trwale przenosić zmienne ruchy dzielonych elementów. Nie wolno ich więc wypełniać twardymi materiałami, które mogłyby ruchy te uniemożliwić. Szerokość dylatacji projektuje się stosownie do przewidywanych ruchów z uwzględnieniem wymagań konstrukcyjnych i wykonawczych. Najmniejsza szerokość dylatacji przejmujących ruchy powierzchni powinna wynosić 10 mm, przy czym ich brzegi muszą być płaskie i równoległe. Krawędzie dylatacji można w razie potrzeby chronić przez wbudowanie w szwy dylatacji kątowników metalowych. Ze względów użytkowych konieczne jest takie przykrycie dylatacji podłogi, aby nie utrudniały one ruchu pieszego i ewentualnie kołowego (wózki, przetaczanie na rolkach). Przykrycie powinno także zapobiegać wykruszaniu się i odłamywaniu krawędzi dylatacji oraz dostawaniu się do niej zanieczyszczeń lub wody przy myciu podłogi (promocja 3 w 1).