Przenikliwe słowa

Na pytanie ostatnie odpowiedziałem dość wyczerpująco w swoim artykule.. Jeden z wierszy Raportu : oblężonego Miasta Herberta każe nam spojrzeć na rozpaczliwie umierającego Beethovena: już wszystko się rozpada, ale on jeszcze walczy, jeszcze się nie poddaje, jeszcze „między ziemią a niebem nawiązuje kontakty, lecz księżyc jest księżycem także bez sonaty". Przenikliwy obraz. Można zobaczyć księżyc spokojnie, obojętnie i bezlitośnie lśniący nad rozsypującym się dziełem życia człowieka (program uprawnienia budowlane na komputer). A przecież dla każdego, kto czuje, dlaczego 14 Sonata fortepianowa Beethovena nazywa się Sonatą księżycową, to nie musi być prawda, przecież może być zupełnie inaczej.

Naprawdę odkąd istnieje to dzieło Beethovena. księżyc może być czymś więcej, niż był przedtem, właśnie jako księżyc może być o coś istotnego bogatszy i inny. Najpierw pomyślałem: księżyc jest bogatszy; ale teraz, kiedy usłyszałem twoje pytania, napisałem inaczej: może być. To nie jest kategoryczne twierdzenie o czymś, co powinno być oczywiste; to jest tylko otwarta i nie od razu dla każdego oczywista możliwość. Rzecz w tym, że możliwości bywają ważniejsze od tego, co już jest. Bez tego. co już jest, czasem da się żyć (kiedy koniecznie trzeba), ale bez możliwości nie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Jest tak dlatego, że to, co jest, może pozostać i być już tylko samo dla siebie - a to. co tylko może być, potrzebuje kogoś, dla kogo może być; inaczej byłoby nie do pomyślenia. Dla kogo zatem księżyc może być jeszcze bardziej księżycem dzięki sonacie? Odpowiedź brzmi: nie dla siebie samego, ale dla każdego, kto teraz zdoła na niego tak spojrzeć i tak posłuchać sonaty, że usłyszy i zobaczy, ile go jeszcze być może. Czy Beethoven to wiedział, kiedy umierał? Nie wiem - ale mógł wiedzieć, tak jak ja mogę wiedzieć i wiem (uprawnienia budowlane).

Inne możliwe światy

Wiem też, że kto rozumie taki język i taki sposób myślenia (nazwijmy go zgodnie z pewną tradycją „ontologią relacjonalną"), kto jest zdolny tak widzieć cały swój świat (a nie tylko biedny księżyc i ubogą sonatę), rozumie więcej niż tylko ten świat, rozumie jeszcze inne możliwe światy - i w ten sposób zaczyna też na nowo i może inaczej niż dotąd rozumieć źródła swojej wiary i swojej nadziei. Właśnie dlatego sprawa księżyca i sonaty nie jest jedynie subtelną kwestią poetyckiej wyobraźni, ale kształtem (pewnie trochę przypadkowym - ale tylko trochę) bardzo zasadniczego pytania (program egzamin ustny).

Twierdzenie, że odkąd istnieje księżycowa sonata Beethovena, księżyc może być czymś więcej, niż był przedtem, że może być rzeczywiście o coś istotnego bogatszy i inny, zapewne nie każdemu wyda się natychmiast oczywiste. Próba poważnej rozmowy o takim twierdzeniu może się też komuś wydać nieco abstrakcyjnym i akademickim (w nie najlepszym znaczeniu tego słowa) sporem między zdroworozsądkowym obrazem świata a mniej lub bardziej subtelnym, ale mało uzasadnionym teoretycznym pomysłem (opinie o programie).

Czy jednak zdajemy sobie sprawę z tego, o czym naprawdę jest ta rozmowa? Przecież nie tylko o księżycu i sonacie; i nie tylko o relacjach i ontologii relacjonalnej, wreszcie me tylko o oparciu naszej wiary i nadziei na takim czy innym sposobie widzenia świata. W rozmowie o tych wszystkich sprawach chodzi bowiem naprawdę o miejsce każdego człowieka w tym świecie, chodzi o ostateczne znaczenie ludzkiego życia każdego z nas, takiego, jakie jest (segregator aktów prawnych).

Nieco dalej jeszcze do tego wrócę, ale najpierw trochę księżycu, który razem z sonatą uczestniczy teraz w naszej rozmowie. Spróbuję mianowicie dla jasności w kolejnych punktach przejść w opisie księżyca (i jego związku z sonatą czy czymkolwiek innym) od ontologii bezwzględnie substancjalnej, przez stosowaną zazwyczaj spontanicznie zdroworozsądkową ontologię „mieszaną” (substancjalno-relacjonalną) do ontologii pierwotnie relacjonalnej, tak jak ją sam rozumiem. Myślę, że w ten sposób mogę pokazać najjaśniej i najprzystępniej, na czym polegają różnice między nimi i do jakich prowadzą konsekwencji (promocja 3 w 1).