Sytuacja mieszkaniowa

Cały obszar kraju został podzielony na 26 jednostek terytorialnych. Przeprowadzając rejonizację kraju A. Kukliński i M. Najgrakowski oparli swoją klasyfikację na stopniu aktywizacji gospodarczej poszczególnych terenów (program uprawnienia budowlane na komputer). Przyjęli oni przy tym następujące kryteria, pozwalające na dokonanie podziału terytorialnego kraju, zgodnie z przyjętą klasyfikacją:

• okręgami przemysłowymi nazwali zespoły terytorialne, dla których wskaźnik zatrudnienia w przemyśle na km² jest przynajmniej trzy razy wyższy od średniej ogólnokrajowej, a udział przemysłu w ogólnym zatrudnieniu przekracza półtorakrotnie średnią ogólnokrajową;
• wyznaczając obszary przemysłowe przyjęli, że są to tereny, dla których wskaźnik zatrudnienia w przemyśle na km jest przynajmniej półtora raza wyższy od średniej ogólnokrajowej, a udział przemysłu w ogólnym zatrudnieniu jest wyższy od średniego dla Polski;
• obszarami uprzemysłowionymi nazwali zespoły terytorialne, dla których przynajmniej jeden ze wskaźników (w tym również dodatkowy, dotyczący relacji do liczby mieszkańców) przekracza wartość średniej ogólnokrajowej, a pozostałe oscylują około tej wartości;
• terenami nieuprzemysłowionymi nazwali pozostałe obszary kraju (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Dokonując powyższej klasyfikacji autorzy omawianej rejonizacji oparli się o materiały Spisu Powszechnego 1960 r. Od chwili przeprowadzenia SP 1960 r. nastąpiły dalsze przemiany gospodarcze (np. uruchomienie wielkiego kombinatu petrochemicznego w Płocku, rozbudowa zagłębi: Turoszowskiego, Tarnobrzeskiego czy Konińskiego, wybudowanie wzdłuż dolnej Wisły szeregu zakładów chemicznych itd.), co może wzbudzić wątpliwości w stosunku do przyjętego podziału kraju na okręgi i obszary przemysłowe i uprzemysłowione oraz na tereny nieuprzemysłowione (uprawnienia budowlane). Powyższe przemiany nie miały jednak wpływu na przeprowadzoną analizę, która z konieczności została oparta na materiałach spisów powszechnych 1950 r. i 1960 r., gdyż brak jest aktualniejszych materiałów w zakresie rozeznania sytuacji mieszkaniowej (program egzamin ustny).

Obszary przemysłowe

Zarówno powierzchnia, jak i zaludnienie poszczególnych regionów są bardzo zróżnicowane, co ma również poważny wpływ na przestrzenne zróżnicowanie warunków mieszkaniowych. Około 60% ludności zamieszkuje tereny zaliczone do okręgów i obszarów przemysłowych i uprzemysłowionych, których łączna powierzchnia wynosi około 35% ogólnej powierzchni kraju (opinie o programie).

Rozmieszczenie ludności miejskiej i wiejskiej w okręgach oraz obszarach przemysłowych i uprzemysłowionych, a także na terenach nieuprzemysłowionych ilustrują liczby (segregator aktów prawnych). Zaznaczyć przy tym należy, że w niniejszym artykule zaliczono do ludności miejskiej ludność zamieszkującą zarówno w miastach, jak i osiedlach typu miejskiego. Na terenach nieuprzemyslowionych, których powierzchnia wynosi około 65% ogólnej powierzchni kraju, zamieszkuje około 58% ogólnej liczby ludności wiejskiej i zaledwie 24% ogólnej liczby ludności miejskiej.

Ludność miejska w Polsce w 1960 r. wynosiła około 48% ogólnej liczby ludności, natomiast utrzymująca się z zawodów nierolniczych około 58%. Na terenach uprzemysłowionych (okręgi i obszary przemysłowe i uprzemysłowione) zarówno odsetek ludności miejskiej, jak i utrzymującej się z zawodów nierolniczych był wyraźnie wyższy niż na pozostałych terenach. Artykuł niniejszy stanowi fragment większej pracy poświęconej problematyce przestrzennej budownictwa i sytuacji mieszkaniowej w regionie miejskim Warszawy (promocja 3 w 1).

W pracy tej za region miejski uważa się m. st. Warszawę oraz jej strefę podmiejską, do której zaliczono 5 bezpośrednio do Warszawy przylegających powiatów, a mianowicie: nowodworski, wołomiński, otwocki, piaseczyński i pruszkowski. Do strefy podmiejskiej należą oczywiście również znajdujące się w określonych wyżej granicach miasta wydzielone z powiatów, tj. Otwock i Pruszków, a ponadto zaliczono do strefy podmiejskiej miasta Milanówek i Grodzisk Mazowiecki, które wprawdzie leżą poza wymienionymi powiatami, ale bezpośrednio przylegają i tworzą zwarty terytorialnie zespół z Brwinowem i Podkową Leśną.